Zawody

Lista zawodów, które możesz zdobyć w sosnowieckich szkołach ponadgimnazjalnych


TECHNIK ARCHITEKTURY KRAJOBRAZU (ZSAB)

Zakres obowiązków w zawodzie:
przygotowuje, planuje, projektuje i pielęgnuje tereny zielone miast oraz obszarów wiejskich
nadzoruje pielęgnację parków
produkuje rośliny ozdobne i materiał szkółkarski
wyznacza miejsca do zakładania trawników, rabat, nasadzeń drzew i krzewów, oraz dobiera odpowiednie rośliny
przygotowuje mieszanki ziemi ogrodowych: torfu i nawozów mineralnych
wyznacza drzewa do wycinania, nadzoruje przycinanie żywopłotów i trawników
wskazuje sposoby unikania i minimalizowania szkód powstających w krajobrazie spowodowanych działalnością człowieka
opracowuje projekty „zieleni” : terenów rolniczych, ogrodów przydomowych, ogrodów przy rezydencjach, parków publicznych, parków uzdrowiskowych, ogrodów osiedlowych, skwerów, bulwarów, terenów sportowych, placów zabaw, szkół, kościołów, centrów handlowych, ogrodów botanicznych, wystaw ogrodniczych i cmentarzy.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
elementy geodezji
rysunek techniczny
podstawy budownictwa
rośliny stosowane w kształtowaniu krajobrazu
zabiegi uprawowe
dekoracje roślinne
komputerowe wspomaganie projektowania
elementy architektury ogrodowej
zasady urządzania i pielęgnowania krajobrazu.

Przykładowe miejsca pracy:
pracownie projektujące tereny zielone lub gminne działy architektury (asystent projektanta)
przedsiębiorstwa nadzorujące tereny zielone
instytucje, w których znajdują się tereny zielone (osiedla, szpitale, zakłady przemysłowe

Zarobki:
mediana 2592 zł – 4393 zł brutto*
Przeciwwskazania zdrowotne:

• wady wzroku nieskorygowane szkłami
• zaburzenia widzenia barw
• choroby uszu, znaczny niedosłuch
• zaburzenia równowagi
• choroby układu oddechowego oraz znaczne zaburzenia układów: krążenia (wady serca), moczowego i nerek
• alergie, choroby skóry
• cukrzyca
• reumatyzm
• zaburzenia zmysłu dotyku
• słaba budowa ciała
• znaczne skrzywienia kręgosłupa
• płaskostopie
• ograniczenie sprawności ruchowej kończyn
• uzależnienia.

TECHNIK EKONOMISTA (ZSE)

Opis zawodu:
analizuje systemy ekonomiczne oraz ich wpływ na politykę gospodarczą
analizuje czynniki kształtujące wielkość popytu, podaży oraz poziom cen dóbr i usług
analizuje związki między rynkami czynników wytwórczych (pracy, kapitału, nieruchomości)
udziela informacji o firmie, jej produktach, strukturze organizacyjnej, pozycji rynkowej i zamierzeniach na przyszłość
organizuje pracę biura zarządu firmy
analizuje sytuację na rynkach towarów i usług
opracowuje strategię działania firm i instytucji
analizuje i interpretuje kondycję ekonomiczną gospodarki, przedsiębiorstwa i samorządu (wskaźniki rentowności, płynności, zadłużenia, wypłacalności, struktury bilansu, pokrycia majątku trwałego kapitałem własnym itd.)
opracowuje budżet podmiotu gospodarczego
samodzielnie wykonuje lub organizuje zadania w zakresie: zaopatrzenia, magazynowania materiałów i gotowych produktów, transportu i przede wszystkim sprzedaży towarów i usług
tworzy systemy motywacyjne, procedury pozyskiwania i zatrudniania pracowników oraz kryteria oceny ich pracy.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
organizacja i zarządzanie
system finansowy
podstawy technologii i towaroznawstwa
dokumentacja księgowa
konta bilansowe i wynikowe
organizacja rachunkowości w jednostce gospodarczej
ewidencja i rozliczanie kosztów działalności
analiza statystyczna.

Przykładowe miejsca pracy:
• instytucje związane z bankowością, ubezpieczeniami, podatkami
• obrót i zarządzanie nieruchomościami
• instytucje prowadzące badania rynku
• działy księgowości, wynagrodzeń, planowania i sprawozdawczości finansowej, polityki zatrudnienia, zaopatrzenia i gospodarki materiałowej, sprzedaży produktów itp.

Przeciwwskazania zdrowotne:
• zaburzenia znacznego stopnia narządu wzroku, słuchu, układu nerwowego, oddechowego
• zaburzenia równowagi
• znaczne ograniczenia sprawności ruchowej kończyn zwłaszcza rąk
• znaczne wady wymowy
• znaczne zaburzenia psychiczne
• uzależnienia.

Zarobki:
mediana 2657 zł - 4120 zł brutto*

TECHNIK ELEKTRONIK (ZSEiI)

Opis zawodu:
instaluje, montuje i naprawia urządzenia elektroniczne
organizuje i wykonuje prace w placówkach badawczo-rozwojowych, zakładach wytwórczych i naprawczych itd., gdzie są stosowane urządzenia elektroniczne
posługuje się instrukcjami obsługi i dokumentacją serwisową urządzeń elektronicznych katalogami elementów i układów elektronicznych
projektuje, wykonuje i uruchamia wyspecjalizowane testery dla różnych układów elektronicznych oraz proste układy mikroprocesorowe
posługuje się techniką komputerową oraz oprogramowaniem komputerowym
montuje, uruchamia i testuje urządzenia elektroniczne
przeprowadza kontrolę techniczną w produkcji i uruchamianiu urządzeń elektronicznych.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
arytmetyka cyfrowa i algebra logiki
przyrządy półprzewodnikowe
domowe urządzenia powszechnego użytku
badania obwodów prądu stałego
materiały stosowane w elektronice
montaż układów i urządzeń elektronicznych.

Przeciwwskazania zdrowotne:
• wady wzroku niepoddające się korekcji szkłami, brak widzenia obuocznego, zaburzenia widzenia barw
• znaczny niedosłuch
• ograniczenia sprawności rąk
• zaburzenia równowagi i świadomości
• schorzenia układu nerwowego
• przewlekłe choroby skóry
• nadmierna potliwość
• uzależnienia.

Przykładowe miejsca pracy:
zakłady wytwarzające urządzenia elektroniczne na stanowiskach: uruchamiaczy, konserwatorów i kontrolerów jakości
warsztaty naprawcze
zakłady instalujące urządzenia elektroniczne
placówki badawczo-rozwojowe
pracownie i biura konstrukcyjno-technologiczne zajmujące się budową urządzeń elektronicznych.

Zarobki:
mediana 4271 zł brutto*

TECHNIK ANALITYK (ZST)

Zakres obowiązków w zawodzie:
pobiera i przygotowuje próbki analizowanego materiału, uczestniczy w testach, badaniach doświadczalnych, pobiera próbki i wykonuje pomiary poza stanowiskiem stałej pracy
dobiera właściwe metody analityczne, dostosowane do charakteru badanego materiału, jego składu i rodzaju
przygotowuje roztwory mianowanych odczynników oraz wykonuje badania analityczne (chemicznej analizy jakościowej i ilościowej oraz instrumentalnej) z wykorzystaniem odczynników, sprzętu i aparatury laboratoryjnej
wykonuje oznaczenia ilościowe metodami klasycznymi, fizykochemicznymi i biochemicznymi
obsługuje aparaturę laboratoryjną oraz zestawy do wykonywania analiz specjalistycznych, zgodnie o instrukcją obsługi i wytycznymi dotyczącymi stosowania bezpiecznych warunków pracy
konserwuje sprzęt i aparaturę do specjalistycznych pomiarów i analiz, w celu zachowania ich sprawności i niezawodności
prowadzi ewidencję oraz dokumentację wyników oznaczeń laboratoryjnych i zabezpiecza próbki analizowanych materiałów zgodnie z ich właściwościami oraz wymaganiami określonymi normami i instrukcjami
sporządza zapotrzebowanie na szkło laboratoryjne, sprzęt podstawowy oraz odczynniki i prowadzeni dokumentację materiałową
organizuje stanowiska pracy i nadzoruje prowadzenie prac analitycznych zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisami przeciwpożarowymi, zasadami racjonalnej gospodarki materiałami, przepisami ochrony środowiska
kieruje zespołem pracowników laboratorium analitycznego lub pracowni specjalistycznej.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
obliczenia chemiczne
zastosowanie komputerów
technologia laboratoryjna
preparatyka chemiczna
chemia fizyczna
chemia analityczna
towaroznawstwo
toksykologia
bioanalityka
procesy technologiczne.

Przeciwwskazania zdrowotne:
• skłonność do uczuleń
• przewlekłe choroby układu oddechowego
• zaburzenia równowagi
• brak widzenia obuocznego, daltonizm
• choroby układu nerwowego (epilepsja)
• uzależnienia.

Zarobki:
mediana 2480 zł brutto

TECHNIK BUDOWNICTWA (ZSAB)

Zakres obowiązków w zawodzie:
prowadzi dokumentację budowy,
sprawuje nadzór budowlany w imieniu inwestora,
sporządza kosztorysy,
wykonuje rysunki budowlane,
kieruje pracą brygady,
dobiera najlepsze metody wykonywania prac budowlanych,
określa stan zużycia elementów budowlanych i sposób ich naprawy,
wykonuje pomiary budowlane,
określa grunty budowlane, ich właściwości i zastosowanie,
samodzielnie lub pod kierunkiem inżyniera projektuje, wykonuje lub kontroluje realizację małych obiektów tj.: małych mostów, wiaduktów, przejść podziemnych, konstrukcji żelbetonowych, stalowych lub drewnianych, szkieletów, ścian, dachów, garaży, schodów, tuneli oraz basenów.

Przeciwwskazania zdrowotne:
• wady wzroku wymagające korekcji szkłami, brak widzenia obuocznego, znaczne zaburzenia widzenia barw
• choroby uszu, niedosłuch
• zaburzenia równowagi, omdlenia, zawroty głowy, epilepsja
• choroby układów: oddechowego, nerwowego, krążenia (wady serca), moczowego i nerek, kostno-stawowego, ruchu
• alergie, przewlekłe choroby skóry
• cukrzyca
• reumatyzm
• słaba budowa ciała, niska wydolność fizyczna
• uzależnienia.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
materiałoznawstwo
projektowanie konstrukcji
dokumentacja techniczna
kosztorysowanie
proces budowlany
przepisy prawa budowlanego
podstawy działalności gospodarczej.

Przykładowe miejsca pracy:
przedsiębiorstwa budowlane
wytwórnie prefabrykatów
laboratoria
nadzór budowlany
administracja budynków
biura projektowe.

Zarobki:
mediana 2753 zł brutto*

TECHNIK CYFROWYCH PROCESÓW GRAFICZNYCH (ZST)

Zakres obowiązków w zawodzie:
planuje i realizuje cyfrowe procesy graficzne projektuje i przygotowuje media graficzne do procesu drukowania użytkuje urządzenia cyfrowe stosowane w procesach poligraficznych prowadzi kontrolę jakości cyfrowych procesów poligraficznych oraz wytwarzanych produktów przygotowuje materiały do druku zna się na obsłudze programów graficznych oraz na budowie maszyn drukarskich obsługuje nowoczesne oprogramowania w zakresie grafiki 2D oraz 3D wykonuje min. komputerowe łamanie tekstu koryguje kolory w plikach graficznych dopasowuje wymiary dostarczonych materiałów w taki sposób, żeby podczas drukowania uzyskać pożądany efekt projektuje proces wytwarzania produktów poligraficznych w środowisku cyfrowym obsługuje cyfrowe urządzenia wejścia i wyjścia, oprogramowanie oraz urządzenia kontrolno-pomiarowe stosowane w procesie wytwarzania produktów poligraficznych stosuje dostępne technologie poligraficzne w procesie wytwarzania produktów przeprowadza standaryzację procesów zgodnie z ustalonymi wymaganiami.

Przeciwwskazania zdrowotne:
• wady wzroku nie poddające się korekcji
• brak widzenia obuocznego
• nieprawidłowe widzenie barw
• przewlekłe zmiany chorobowe skóry
• schorzenia płuc
• ograniczona sprawność ruchowa kończyn górnych, szczególnie palców
• alergiczne na substancje chemiczne
• uzależnienia

Przykładowe przedmioty zawodowe:
materiałoznawstwo
pracownia procesów cyfrowych
cyfrowe technologie graficzne
maszyny i urządzenia cyfrowe
działalność poligraficzno-medialna
pracownia projektowania i przygotowania cyfrowego
pracownia procesów reprodukcyjnych
język obcy zawodowy
podstawy przedsiębiorczości

Przykładowe miejsca pracy:
agencje reklamowe
firmy wydawnicze
drukarnie
wydawnictwa prasowe
wszędzie tam gdzie potrzebne są umiejętności obsługi komputera, składania tekstu i tworzenia grafiki (od jego umiejętności zależy ostateczny wygląd ulotek, plakatów, prospektów, gazet, czasopism kolorowych oraz książek).

Zarobki:
mediana 3512 zł brutto*

TECHNIK ELEKTRYK (ZST)

Opis zawodu:
montuje instalacje, podzespoły i urządzenia elektryczne
diagnozuje stan izolacji, urządzeń i maszyn elektrycznych, lokalizuje uszkodzenia oraz wykonuje naprawy
dobiera zabezpieczenia instalacji, urządzeń i maszyn
organizuje i wykonuje prace w: zakładach energetycznych, elektrowniach i sieciach elektroenergetycznych, w zakładach przemysłu wydobywczego, hutniczego, transportu wodnego, kolejowego itp
stosuje ochronę urządzeń elektrycznych przed skutkami zwarć, przeciążeń i przepięć
dobiera i instaluje środki ochrony przeciwporażeniowej.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
obwody elektryczne
urządzenia rozdzielcze i zasilające
dokumentacja techniczna urządzeń
instalacje elektryczne
maszyny indukcyjne.

Przykładowe miejsca pracy:
zakłady energetyczne, elektrownie i sieci elektroenergetyczne
zakłady przemysłu wydobywczego, hutniczego, transportu wodnego i kolejowego
zakłady gospodarki komunalnej
zakłady naprawcze i produkcyjne
biura projektowe
placówki zajmujące się dystrybucją maszyn i urządzeń elektroenergetycznych

Przeciwwskazania zdrowotne:
• średnie wady wzroku nie poddające się korekcji szkłami, brak widzenia obuocznego, zaburzenia widzenia barw
• słaba budowa ciała i niska wydolność fizyczna
• znaczny niedosłuch
• ograniczenia sprawności
• zaburzenia równowagi, omdlenia, zawroty głowy
• choroby układów: oddechowego, nerwowego, krążenia (wady serca), moczowego i nerek, mięśniowego, kostno-stawowego, ruchu
• przewlekłe choroby skóry, nadmierna potliwość rąk
• cukrzyca, reumatyzm
• zaburzenia psychiczne
• zaburzenia zmysłu węchu
• uzależnienia.

Zarobki:
mediana 3610 zł brutto*

TECHNIK ENERGETYK (ZST)

Opis zawodu:
zajmuje się nadzorem procesów wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, gromadzenia i wykorzystywania różnych rodzajów energii w różnych dziedzinach przemysłu (np. przemysłu elektrotechnicznego czy automatycznego sterowania procesami produkcyjnymi i technologicznymi) zależnie od rodzaju energii, z którym ma do czynienia w pracy – może być energetykiem cieplnym (termoenergetykiem), energetykiem wodnym (hydroenergetykiem), elektroenergetykiem, energetykiem jądrowym czy energetykiem wiatrowym
obsługuje i nadzoruje maszyny i urządzenia w elektrowniach, elektrociepłowniach i ciepłowniach
przeprowadza naprawy i konserwację maszyn i urządzeń energetycznych
posługuje się systemami informatycznymi, automatyką przemysłową i urządzeniami pomiarowymi
zajmuje się gospodarką paliwową, wodną oraz gospodarką odpadami.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
konstrukcje i technologie mechaniczne
elektrotechnika, elektronika i automatyka
maszyny i urządzenia energetyczne
technologie wytwarzania energii
podstawy działalności zawodowej
w zależności od regionu i specyfiki lokalnego rynku pracy oraz możliwości danej szkoły specjalizacje w ramach tego zawodu mogą dotyczyć: eksploatacji kotłów i turbin energetycznych; chłodnictwa, klimatyzacji i wentylacji; dostawy energii cieplnej; energetyki rozproszonej.

Przykładowe miejsca pracy:
zakłady produkcyjne i montażowe związane z:
o eksploatacją i budową elektrowni, sieci
o i stacji elektroenergetycznych
o gospodarką elektroenergetyczną,
o przemysłową
o budową i eksploatacją urządzeń
o technologicznych zasilanych energią elektryczną
o budową, eksploatacją i badaniem
urządzeń łączeniowych, sterujących i pomiarowych
o automatyzacją procesów elektroenergetycznych i technologicznych
budownictwo i przemysł (w średnich i małych przedsiębiorstwach przemysłowych m.in. jako
o specjaliści ds. gospodarki elektroenergetycznej, specjaliści ds. kontroli technicznej
o specjaliści ds. dystrybucji i serwisu urządzeń energetycznych)
własna działalność gospodarcza.

Przeciwwskazania zdrowotne:

• wady wzroku nieskorygowane szkłami,
• brak widzenia obuocznego
• niedosłuch w stopniu znacznym
• schorzenia układu nerwowego
• zaburzenia równowagi
• choroby przewlekłe skóry,
• nadmierna potliwość rąk
• uzależnienia

Zarobki:
Mediana 4965 zł brutto (w przypadku specjalisty ds. energetycznych). Dla początkujących w zawodzie, bez wykształcenia wyższego: około 2400 zł brutto.

TECHNIK HANDLOWIEC (ZSE)

Opis zawodu:
organizuje działalność handlową w przedsiębiorstwie produkcyjno – usługowym i funkcjonowanie firmy handlowej
analizuje rynek pod względem oczekiwań i potrzeb klientów oraz ich zachowań rynkowych
bada możliwości wzrostu udziału firmy na rynku, wejścia na nowe rynki, w tym na rynki zagraniczne
prowadzi negocjacje z dostawcami i odbiorcami mające na celu osiągnięcie jak najkorzystniejszych warunków zakupu materiałów, sprzedaży towarów oraz usług
analizuje koszty działalności handlowej firmy
prowadzi działalność akwizycyjną
organizuje, rejestruje i uruchamia działalność handlową
analizuje skuteczność oraz efektywność różnych form sprzedaży i kanałów dystrybucji
stosuje różne formy i techniki sprzedaży hurtowej i detalicznej; przygotowuje dokumentację sprzedaży towarów i usług w tym: faktur, gwarancji i reklamacji.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
handel detaliczny, hurtowy, zagraniczny
gospodarowanie zasobami ludzkimi i rzeczowymi
planowanie i analiza w przedsiębiorstwie handlowym
zarządzanie w przedsiębiorstwie handlowym
wiadomości ogólne z towaroznawstwa
klasyfikacja rodzajowa towarów
majątek i kapitały (fundusze) przedsiębiorstw
rachunkowość
przedsiębiorczość
podstawy marketingu.

Przykładowe miejsca pracy:
przedsiębiorstwa o różnych formach własności (średni szczebel kierowniczy)
punkty sprzedaży detalicznej, hurtownie,
magazyny
własna firma handlowa
instytucje kontroli handlu (Państwowa Inspekcja Handlowa, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta itp.).

Przeciwwskazania zdrowotne:
• zaburzenia znacznego stopnia narządu wzroku
• zaburzenia widzenia barw
• wady słuchu utrudniające kontakt z otoczeniem
• znaczne zaburzenia układów: nerwowego, krążenia, oddechowego
• zaburzenia zmysłu równowagi
• zaburzenia narządu ruchu, ograniczona sprawność kończyn
• zaburzenia psychiki
• uzależnienia
• znaczne wady wymowy
• choroby skóry.

Zarobki:
mediana 2577 zł brutto.

TECHNIK HOTELARSTWA (ZSGiH)

Opis zawodu:
planuje, oferuje, koordynuje oraz wykonuje usługi hotelarskie
ustala zestaw oferowanych usług hotelarskich oraz sposób ich świadczenia
obsługuje i organizuje przyjęcia, konferencje, kongresy, targi, zjazdy, bankiety
kompleksowo obsługuje gości hotelowych oraz organizuje usługi turystyczne, rekreacyjno-sportowe i gastronomiczne
organizuje bazę noclegową
ewidencjonuje i rozlicza gości
prowadzi korespondencję
nadzoruje utrzymanie porządku i czystości w hotelu
biegle posługuje się językiem obcym w zakresie słownictwa zawodowego.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
organizacja i technika pracy
obsługa konsumenta
podstawy ekonomiczne i prawne
zasady żywienia i technologia gastronomiczna
usługi turystyczne
technika pracy biurowej
podstawy rachunkowości i finansów
marketing w hotelarstwie
zajęcia praktyczne.

Przykładowe miejsca pracy:
hotele
organy administracji samorządowej zajmujące się usługami hotelarskimi
własna działalność gospodarcza
ośrodki wypoczynkowe
uzdrowiska
pensjonaty
zajazdy
kwatery prywatne
schroniska.

Przeciwwskazania zdrowotne:

• słaba kondycja i niska wydolność fizyczna
• nieskorygowane szkłami wady wzroku
• zaburzenia widzenia barw
• niedosłuch
• omdlenia
• zaburzenia równowagi
• zawroty głowy
• choroby układów: kostno-stawowego, ruchu, nerwowego
• cukrzyca
• niewyrównane wady serca
• alergie
• choroby skóry
• zaburzenia psychiczne
• uzależnienia
• znaczne wady wymowy.

Zarobki:
mediana 1684 zł - 4294 zł brutto

TECHNIK INFORMATYK (ZSEiI)

Opis zawodu:
instaluje systemy operacyjne oraz własne programy aplikacyjne
obsługuje komputery posługując się gotowymi pakietami oprogramowania
projektuje i wykonuje bazy danych oraz administruje je
obsługuje lokalne sieci komputerowe i nadzoruje ich pracę
programuje w wybranych językach (Pascal, C++)
obsługuje drukarki, projektory itp.
usuwa uszkodzenia w urządzeniach systemu komputerowego
prowadzi prace serwisowe w punktach naprawy.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
elementy matematyki dyskretnej
geometria analityczna
algebra liniowa
sieci komputerowe, montaż i konfigurowanie
architektura mikroprocesorów
arkusz kalkulacyjny
konwersja dokumentów tekstowych
wybrane techniki programowania
programy użytkowe.

Przykładowe miejsca pracy:
wszelkie gałęzie gospodarki, w których zastosowanie mają komputery
ośrodki obliczeniowe
instytucje zajmujące się tworzeniem i eksploatacją oprogramowania komputerowego.

Przeciwwskazania zdrowotne:
• nieskorygowane szkłami wady wzroku, brak widzenia obuocznego, zaburzenia widzenia barw, choroby oczu
• niedosłuch
• epilepsja
• znaczne zaburzenia układów: nerwowego, krążenia, wady serca
• choroby skóry rąk, nadmierna potliwość rąk
• ograniczenie sprawności rąk
• uzależnienia.

Zarobki:
mediana 4000 zł brutto*

TECHNIK KELNER (ZSGiH)

Opis zawodu:
obsługuje konsumentów
przyjmuje zamówienia, podaje potrawy, nakrywa i sprząta ze stołów
opracowuje karty potraw i napojów na przyjęcia okolicznościowe
utrzymuje w porządku lokal, sprzęty, naczynia
czyści i konserwuje przybory stołowe
oblicza należności i inkasuje rachunki.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
żywienie człowieka
podstawy technologii gastronomicznej
higiena zawodowa
towaroznawstwo
podstawy psychologii
technika noszenia naczyń
technika podawania i serwowania napojów i potraw
marketing w gastronomii
wyposażenie oraz przygotowanie sal konsumpcyjnych
język obcy zawodowy.

Przykładowe miejsca pracy:
firmy prowadzące działalność gastronomiczną (restauracje, kawiarnie, pensjonaty, domy wczasowe, hotele, bary)
statki, promy pasażerskie
samodzielna działalność gospodarcza.

 Przeciwwskazania zdrowotne:
• słaba kondycja i niska wydolność fizyczna
• nieskorygowane szkłami wady wzroku, brak widzenia obuocznego, zaburzenia widzenia barw
• niedosłuch
• zaburzenia równowagi, omdlenia, zawroty głowy
• choroby układów: mięśniowego (brak pełnej sprawności rąk, płaskostopie), kostno-stawowego, oddechowego, nerwowego, krążenia (wady serca, żylaki kończyn dolnych)
• choroby skóry
• cukrzyca
• nosicielstwo chorób zakaźnych
• zaburzenia psychiczne, uzależnienia
• zaburzenia zmysłu węchu i smaku
• znaczne wady wymowy

Zarobki:
mediana 1617 zł brutto

TECHNIK KSIĘGARSTWA (ZSE)

Opis zawodu:
zajmuje się działalnością handlową w zakresie pośrednictwa pomiędzy wydawcą a czytelnikiem
organizuje sprzedaż książek, wydawnictw i innych artykułów użytku kulturalnego, takich jak: mapy, ryciny, reprodukcje dzieł sztuki, płyty kompaktowe, płyty winylowe
uzupełnia wiedzę o książkach, informatorach, wydawnictwach, nowościach, zapowiedziach i katalogach
składa zamówienia dla swojej księgarni
orientuje się w tematyce sprzedawanych książek
zajmuje się działalnością marketingowo-promocyjną
dba o ciekawe ekspozycje książek, organizuje kampanie promocyjne i reklamowe
biegle posługuje się komputerem.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
organizacja obrotu księgarskiego
bibliografia księgarska
księgoznawstwo
rachunkowość
kultura i literatura współczesna
reklama książki
elementy prawa
pracownia informatyczna
język obcy zawodowy
zajęcia praktyczne.

Przykładowe miejsca pracy:
księgarnie, wydawnictwa i hurtownie,
działalność kulturalno-oświatowa
popularyzacja książek i czytelnictwa.
małe sklepy,
dział promocji i reklamy,
hurtownia książek,
specjalistyczne placówki: w księgarni technicznej, obcojęzycznej, muzycznej, pedagogicznej, antykwariacie i innych.

Przeciwwskazania zdrowotne:
• brak
Nie podano znaczących przeciwwskazań zdrowotnych, które uniemożliwiałyby pracę w zawodzie technika księgarstwa. Zwraca się natomiast uwagę na predyspozycje, którymi powinien cechować się przyszły kandydat. Podstawowe predyspozycje kandydata do wykonywania tego zawodu to przede wszystkim posiadanie wiedzy ogólnej na temat książek, rynku wydawniczego, tego, co się aktualnie wydaje oraz cierpliwość i umiejętność rozmowy z klientem.

Zarobki:
mediana 1517 zł brutto*

KUCHARZ (ZSGiH)

Opis zawodu:
sporządza potrawy, ciasta, napoje i desery
oblicza wartość odżywczą i energetyczną potraw
zabezpiecza przed zepsuciem surowce i wyroby gotowe
posługuje się maszynami i urządzeniami przy przygotowywaniu potraw i napojów oraz konserwuje te urządzenia
wykańcza, porcjuje i dekoruje potrawy
zna zasady przechowywania żywności;
zna zasady wykonywania czynności związanych z ekspedycją potraw i napojów.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
żywienie człowieka
podstawy mikrobiologii
higiena zawodowa
podstawy obsługi konsumenta
sporządzanie potraw różnych grup (ciasta, mięsa, sosy, napoje itp.)
sporządzanie potraw dietetycznych i wegetariańskich
specjalności kuchni różnych narodów
marketing w gastronomii
język obcy zawodowy.

Przeciwwskazania zdrowotne:
• wady wzroku wymagające korekcji szkłami, zaburzenia widzenia barw
• znaczny niedosłuch
• zaburzenia równowagi, omdlenia, zawroty głowy
• choroby układów: mięśniowego, kostno-stawowego, ruchu (zaburzenia sprawności kończyn, płaskostopie), oddechowego, nerwowego, krążenia (wady serca, nadciśnienie, żylaki kończyn dolnych)
• alergie
• epilepsja
• choroby skóry
• nosicielstwo chorób zakaźnych
• zaburzenia zmysłu smaku i węchu
• zaburzenia psychiczne
• uzależnienia
• cukrzyca.

Przykładowe miejsca pracy:
restauracje, kawiarnie, hotelowe zakłady gastronomiczne, bary szybkiej obsługi, pensjonaty, domy wczasowe, restauracje na statkach, promach, w stołówkach szpitalnych i zakładowych, sanatoriach, szkołach, internatach
przedsiębiorstwa zajmujące się produkcją półproduktów spożywczych
własna działalność gospodarcza.

Zarobki:
mediana 1791 zł brutto*

TECHNIK LOGISTYK (ZST)

Opis zawodu:
zajmuje się planowaniem i przepływem surowców, półproduktów i produktów
zajmuje się magazynami, dowozem surowców do fabryki, a następnie wywożeniem gotowych wyrobów
dobiera środki transportu w zakresie realizowanego zadania
zarządza miejską infrastrukturą logistyczną (wywóz śmieci i odpadów)
organizuje przewozy osób w komunikacji publicznej oraz opracowuje rozkłady jazdy komunikacji miejskiej, międzymiastowej i regionalnej do jego obowiązków należy: zaopatrzenie, planowanie produkcji, dystrybucja, transport i komunikacja
dba o utrzymanie firmy w optymalnej gotowości do produkcji oraz zabezpiecza system dystrybucji
wyodrębnia i monitoruje koszty logistyki oraz prowadzi rozliczenia z klientami
dba o efektywność firmy prowadzącą do obniżania kosztów własnych oraz firm – partnerów
przygotowuje i sprawdza dokumenty m.in. finansowe, przewozowe, raporty magazynowe.

Przykładowe przedmioty zawodowe:

język obcy dla logistyków
podstawy logistyki, gospodarka zapasami i magazynem
ekonomika logistyki
transport i spedycja,
planowanie logistyczne
systemy logistyczne
gospodarka elektroniczna,
laboratorium logistyczno-spedycyjne
laboratorium magazynowe.

Przykładowe miejsca pracy:
działy logistyki przedsiębiorstw przemysłowych, handlowych, dystrybucyjnych, usługowych, transportowo – spedycyjnych
jednostki samorządu terytorialnego, na stanowiskach:
specjalisty do spraw:
o sprzedaży i prognozowania popytu
o planowania zakupów
o handlu elektronicznego
o logistyki miejskich usług infrastrukturalnych
o systemów informacyjnych wspomagających dystrybucję
o gospodarki odpadami
o planowania produkcji i zapasów
o gospodarki materiałowej
o pakowania i opakowań
o transportu wewnętrznego
operatora zintegrowanych systemów informatycznych wspomagających zarządzanie
logistyczne.

Przeciwwskazania zdrowotne:
• średnie wady wzroku nieskorygowane szkłami
• brak widzenia obuocznego, zaburzenia widzenia barw
• niedosłuch utrudniający kontakt z otoczeniem,
• znaczne zaburzenia układów: kostno-stawowego, mięśniowego, ruchu, krążenia (wady serca), oddechowego
• znaczne zaburzenia równowagi
• cukrzyca
• choroby psychiczne
• uzależnienia.

Zarobki:
mediana 3000 zł - 4331 zł brutto*

TECHNIK MECHANIK (ZSME)

Opis zawodu:
organizuje i nadzoruje produkcję, montaż, naprawy i konserwacje wszelkich maszyn i urządzeń produkowanych we wszystkich rodzajach przemysłu (maszyny i urządzenia budowlane, drogowe i melioracyjne, do obróbki metali, dźwigowo-transportowe, energetyczne, górnicze i wiertnicze, hutnicze i odlewnicze, poligraficzne, przemysłu chemicznego, drzewnego i papierniczego itp.)
może zajmować się także mechaniką precyzyjną, obróbką cieplną, obróbką plastyczną, obróbką skrawaniem, silnikami spalinowymi i spawalnictwem
opracowuje dokumentację techniczną i ruchową produkcji maszyn i urządzeń
projektuje i opracowuje procesy technologiczne produkcji części maszyn i urządzeń ogólnego przeznaczenia oraz montażu i demontażu podzespołów i zespołów
organizuje obsługę techniczną maszyn i urządzeń
przyjmuje do naprawy maszyny i urządzenia lub ich części składowe
planuje naprawy, zaopatrzenie w części zamienne, materiały pędne i smary
dobiera technologię naprawy maszyn i urządzeń ogólnego przeznaczenia
przeprowadza konserwację oraz regulację maszyn i urządzeń w czasie pracy i po naprawach
wykonuje próby działania, wykrywa usterki w maszynach i urządzeniach oraz usuwa przyczyny wadliwej ich pracy
wykonuje rozliczenia kosztów naprawy maszyn, określa normy czasowe napraw.

Przykładowe przedmioty zawodowe:

materiałoznawstwo
wybrane zagadnienia elektrotechniki
elementy i układy elektroniczne
automatyka
rysunek techniczny
metalurgia
technologia montażu maszyn
napędy hydrauliczne
mechanizmy pneumatyczne
przykładowe rozwiązania konstrukcyjne maszyn
naprawa maszyn i urządzeń
zarządzanie eksploatacją maszyn
przepisy dozoru technicznego i transportowego
inne przedmioty związane są z konkretną specjalizacją (urządzenia chłodnicze i klimatyzacyjne, technik technolog, technik chłodnik, technik mechanik samochodowy).

Przeciwwskazania zdrowotne:
• słaba budowa ciała i niska wydolność fizyczna
• choroby oczu, nieskorygowane szkłami średnie wady wzroku, brak widzenia obuocznego
• choroby uszu, niedosłuch
• zawroty głowy, omdlenia
• zaburzenia równowagi
• choroby układów: nerwowego, oddechowego, mięśniowego, kostno – stawowego, ruchu, krążenia (wady serca), cukrzyca
• alergie skóry
• reumatyzm
• uzależnienia
• zaburzenia zmysłu dotyku.

Przykładowe miejsca pracy:
działy gospodarki narodowej w sferze produkcyjnej i usługowej głównie na stanowiskach średniego nadzoru technicznego związanych z projektowaniem, wytwarzaniem i eksploatacją maszyn i urządzeń mechanicznych
biura projektowe maszyn i urządzeń.

Zarobki:
mediana 2200 zł - 4083 zł brutto*

TECHNIK MECHATRONIK (ZSME)

Opis zawodu:
posiada umiejętności projektowania, programowania, obsługi i serwisowania urządzeń produkcyjnych
projektuje, wytwarza części i zespoły maszyn i urządzeń mechanicznych z wykorzystaniem technik komputerowych
tworzy dokumentację techniczną
dobiera elementy, podzespoły, zespoły, moduły, wskaźniki i połączenia do urządzeń i systemów mechatronicznych oraz przygotowuje je do montażu, nadzoruje ich montaż oraz demontaż
testuje elementy, moduły i podzespoły oraz oblicza ich parametry
instaluje i testuje oprogramowanie sterujące
kontroluje prawidłowość pracy urządzeń i systemów
instaluje i uruchamia urządzenia i systemy mechatroniczne
może również we własnym zakresie projektować, montować oraz programować proste układy mechatroniczne
wykorzystuje w swojej pracy nowoczesne techniki sterowania maszynami i urządzeniami łączące w sobie elektronikę, informatykę, mechanikę, automatykę i robotykę
pozyskuje, ocenia i tworzy dokumentacje techniczną urządzeń i układów mechatronicznych.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
obwody elektryczne
metody i przyrządy pomiarowe
zasady doboru elementów i podzespołów urządzeń oraz systemów mechatronicznych;
zasady projektowania i konstruowania układów sterowania: pneumatycznych i elektropneumatycznych, hydraulicznych i elektrohydraulicznych, elektrycznych
zasady prowadzenia dokumentacji technicznej i dokumentacji techniczno-ruchowej urządzeń i systemów mechatronicznych
rysunek techniczny
podstawy wytrzymałości materiałów.

Przeciwwskazania zdrowotne:

• nieskorygowane szkłami wady wzroku
• brak widzenia obuocznego, zaburzenia widzenia barw
• choroby oczu
• niedosłuch
• zawroty głowy
• omdlenia
• zaburzenia równowagi
• choroby układów: nerwowego, krążenia (wady serca), oddechowego
• alergie
• choroby skóry
• wzmożona potliwość rąk
• schorzenia narządów ruchu
• ograniczenie sprawności rąk
• uzależnienia.

Przykładowe miejsca pracy:

zakłady o zautomatyzowanym i zrobotyzowanym procesie produkcji
w rolnictwie i leśnictwie,
przemysł spożywczy,
energetyka,
przemysł medyczny,
lotnictwo,
żegluga,
usługi
zakłady naprawiające sprzęt AGD,
zabawki dziecięce.

Zarobki: mediana 4336 zł brutto*

TECHNIK OBSŁUGI TURYSTYCZNEJ (ZSGiH)

Opis zawodu:
ustala, koordynuje i nadzoruje realizację obsługi turystycznej
analizuje rynek turystyczny, zbiera informacje na temat infrastruktury turystycznej
bada popyt oraz kreuje podaż usług turystycznych
przygotowuje oferty turystyczne
zbiera informacje o dostępności, kosztach, różnych typach transportu i zakwaterowania, dostosowanych do określonych wymagań klientów
załatwia i potwierdza rezerwacje biletowe i hotelowe
zleca nadzór nad realizacją imprez pilotom, przewodnikom lub innym przedstawicielom organizatora
informuje klientów o warunkach uczestnictwa, programie i jakości usług, a także możliwości i zasadach wykupienia dodatkowych świadczeń, udzielania zniżek i innych interesujących turystów problemach
wydaje klientom bilety, poświadczenia i pobiera opłaty
pomaga klientom w otrzymywaniu niezbędnych poświadczeń i dokumentów podróżnych.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
obsługa ruchu turystycznego
podstawy turystyki
geografia turystyczna
ekonomia i prawo w turystyce
marketing usług turystycznych.

Przykładowe miejsca pracy:
firmy zajmujące się organizacją i obsługą ruchu turystycznego
biura podróży
hotele, schroniska
punkty informacji turystycznej.

Przeciwwskazania zdrowotne:
• słaba wytrzymałość fizyczna
• wady wymowy, słuchu, wzroku
• choroby skóry
• omdlenia, zaburzenia równowagi, zawroty głowy
• zaburzenia psychiczne
• uzależnienia.

Zarobki:
mediana 2685 zł - 3081 zł brutto

TECHNIK ORGANIZACJI REKLAMY (ZSE)

Opis zawodu:
pozyskuje klientów do współpracy z agencjami reklamowymi i mediami
określa cele reklamowe oraz sposoby ich realizacji
gromadzi informacje niezbędne do realizacji zadań reklamowych
projektuje oraz produkuje przekaz reklamowy odpowiednio do strategii marketingowej i rodzaju mediów
publikuje przekaz reklamowy w różnych typach mediów
prowadzi badania o charakterze reklamowym
organizuje działalność promocyjną i wystawienniczą
zarządza budżetem reklamodawcy.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
podstawy ekonomii
ekonomika i organizacja przedsiębiorstw
marketing
elementy towaroznawstwa
Public relations
organizacja reklamy
psychologia reklamy
prawo, etyka i kultura zawodowa
język obcy
rysunek i liternictwo
historia sztuki i reklamy
pracownia technik reklamy
grafika komputerowa
techniki poligraficzne
fotografia reklamowa
zajęcia specjalizujące
podstawy przedsiębiorczości.

Przykładowe miejsca pracy:
agencje reklamowe
działy marketingu i reklamy przedsiębiorstw produkcyjnych i handlowych
biura ogłoszeń środków masowego przekazu
działy promocji, w agencjach scenariuszowych i studiach graficznych
studia produkcyjne i agencje do spraw kontaktów z prasą i kształtowania opinii publicznej (Public Relations)

Przeciwwskazania zdrowotne:

• wady wzroku (daltonizm) i słuchu
• brak odporności na stres
• zła sprawność ruchowa
• nadpobudliwość
• niska wytrzymałość fizyczna
• choroby układów: oddechowego, kostno-stawowego, ruchu (zaburzenia sprawności kończyn, zwłaszcza rąk), nerwowego,
• omdlenia
• zaburzenia równowagi
• zawroty głowy
• niewyrównywane wady serca
• zaburzenia psychiczne
• uzależnienia
• znaczne wady wymowy

Zarobki:
mediana 3300 zł brutto*  

TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH (ZSGiH) 

Opis zawodu:
planuje, organizuje i prowadzi produkcję w zakładach gastronomicznych
planuje produkcję i ustala asortyment potraw
próbuje potrawy pod kątem ich zgodności z przepisami kulinarnymi
obsługuje urządzenia gastronomiczne
organizuje obsługę konsumentów oraz pracę magazynu oraz prace w dziale
układa zestawy potraw z uwzględnieniem zasad racjonalnego żywienia.
kieruje i nadzoruje wytwarzanie artykułów spożywczych
opracowuje nowy asortyment produktów żywnościowych
nadzoruje przebieg procesu technologicznego artykułów spożywczych
nadzoruje warunki higieniczno-sanitarne
organizuje dobowe zaopatrzenie w niezbędne surowce, materiały i opakowania
prowadzi dokumentację produkcyjną.

Przykładowe przedmioty zawodowe:

język obcy zawodowy
ekonomika i organizacja gastronomii
rachunkowość i finanse w gastronomii
marketing w gastronomii
zasady żywienia
technologia gastronomiczna
technologia żywności,
mikrobiologia żywności,
analiza żywności.

 Przykładowe miejsca pracy:
restauracje
kafeterie
snack-bary
kawiarnie
hotele
pensjonaty
domy wczasowe
promy i statki
własna działalność gospodarcza w zakresie świadczenia usług gastronomicznych
przedsiębiorstwa produkcyjne przetwórstwa spożywczego
instytucje prowadzące badania i ocenę żywności
instytucje prowadzące handel artykułami spożywczymi
placówki zajmujące się przechowywaniem i dystrybucją żywności

Przeciwwskazania zdrowotne:

• płaskostopie znacznego stopnia
• skrzywienie kręgosłupa
• przewlekłe choroby skóry
• alergie
• nieskorygowane szkłami wady wzroku, brak widzenia obuocznego, zaburzenia widzenia barw
• choroby uszu
• niedosłuch
• omdlenia
• zawroty głowy
• zaburzenia równowagi
• zaburzenia układów: nerwowego, krążenia (wady serca), oddechowego, kostno-stawowego, ruchu
• nadciśnienie tętnicze
• ograniczenia sprawności rąk
• cukrzyca
• zaburzenia zmysłu smaku, węchu i dotyku
• zaburzenia psychiki
• uzależnienia
• nosicielstwo chorób zakaźnych
• choroby przewodu pokarmowego
• choroby płuc

Zarobki: mediana 2716 zł - 4399 zł brutto

TECHNIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH (ZSME)

Opis zawodu:
wykonuje prace konserwacyjne i naprawcze pojazdów samochodowych i ich zespołów
kontroluje stan techniczny zespołów i układów
reguluje i sprawdza działanie pojazdu jako całości za pomocą urządzeń diagnostycznych, na uniwersalnych i specjalizowanych stanowiskach obsługowo-naprawczych, z użyciem narzędzi ślusarskich i monterskich
kontroluje pojazd i omawia z klientem rodzaj i zakres uszkodzenia lub niesprawności
przebudowuje części, używając sprzętu do obróbki skrawaniem i spawania
rozkłada części i kontroluje zużycie, używając narzędzi pomiarowych
podnosi pojazd, używając podnośnika hydraulicznego, w celu dostania się do części mechanicznych
naprawia lub wymienia części, takie jak tłoki, drążki itp., używając narzędzi ręcznych
wymienia przewody w obwodach elektrycznych
wymienia klocki hamulcowe i reguluje hamulce, ustawia w osi (centruje), naprawia i wymienia amortyzatory, i lutuje nieszczelności w chłodnicy
wymienia i reguluje światła, instaluje i naprawia akcesoria, takie jak radio, ogrzewanie, alarm przeciw- włamaniowy, itp.
wymienia materiały i części jednorazowego użytku (oleje, filtry, itp.)

Przykładowe przedmioty zawodowe:

podstawy konstrukcji maszyn i urządzeń
technologia mechaniczna
maszynoznawstwo
układy regulacji i sterowania
budowa pojazdów samochodowych
zajęcia praktyczne specjalizujące
eksploatacja maszyn i urządzeń
bezpieczeństwo pracy.

Przykładowe miejsca pracy:
stacje serwisowe
warsztaty obsługi i naprawy pojazdów
samochodowych
zakłady produkcyjne pojazdy samochodowe
salony sprzedaży pojazdów samochodowych,
stacje kontroli pojazdów
przedsiębiorstwa transportu samochodowego
instytucje zajmujące się obrotem pojazdami samochodowymi i ich częściami
przedsiębiorstwa zajmujące się likwidacją pojazdów samochodowych
instytucje zajmujące się ewidencją pojazdów samochodowych oraz ubezpieczeniami komunikacyjnymi
przedsiębiorstwa doradztwa technicznego dotyczącego motoryzacji.

 Przeciwwskazania zdrowotne:

• brak widzenia obuocznego
• zaburzenia równowagi i świadomości
• choroby narządu słuchu
• choroby skóry
• nieprawidłowe widzenie barw
• przewlekłe choroby układu oddechowego i układu krążenia
• alergie na paliwa, smary, lakiery, płyny techniczne
• mała wytrzymałość fizyczna
• uzależnienia
Zarobki: mediana 2200 zł - 3000 zł brutto

TECHNIK TECHNOLOGII ODZIEŻY (ZSPiSU)

Opis zawodu:
bada i kontroluje jakość materiałów odzieżowych
nadzoruje eksploatację maszyn szwalniczych i odzieżowych
projektuje wyroby odzieżowe
wykonuje formy i szablony wyrobów odzieżowych
nadzoruje proces wytwarzania odzieży
wyznacza rentowność wyrobu odzieżowego i analizuje jego funkcję użytkową.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
rodzaje i właściwości włókien
dobór materiałów odzieżowych i dodatków do asortymentu odzieży
rysunek techniczny w projektowaniu wyrobów odzieżowych
podstawy kolorystyki
zasady konstrukcji i modelowania form odzieży
pomiary krawieckie
gospodarka rynkowa
formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych
dokumenty dotyczące działalności gospodarczej
analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie
struktura budżetu;
plan rozwoju przedsiębiorstwa
strategie marketingowe.

Przykładowe miejsca pracy:
zakłady przemysłu odzieżowego
w laboratorium
we wzorcowni
w dziale przygotowania produkcji
w krojowni
w szwalni
w dziale kontroli jakości
zakłady usługowe, w szczególności
w krawiectwie miarowym
własna działalność gospodarcza.

Przeciwwskazania zdrowotne:
• nieskorygowane szkłami wady wzroku, brak widzenia obuocznego, zaburzenia widzenia barw
• choroby układu oddechowego
• alergie
• choroby skóry
• znaczne uszkodzenia narządu słuchu
• znaczne ograniczenie narządu ruchu i sprawności rąk
• zaburzenia zmysłu dotyku
• uzależnienia.

Zarobki:
mediana 2482 zł - 3391 zł brutto*

TECHNIK TELEINFORMATYK (ZSEiI)

Opis zawodu:
prowadzi działania projektowe, wdrożeniowe, eksploatacyjne oraz konserwacyjne systemów i sieci teleinformatycznych
charakteryzuje sygnały oraz dobiera do nich odpowiednie łącza teleinformatyczne (kablowe, radiowe itp.)
integruje systemy teleinformatyczne z systemami informatycznymi z zagranicą
instaluje komputery w sieci i zapobiega zawirusowywaniu sieci
uczestniczy w projektowaniu i rozbudowie systemów komputerowych i wyposażaniu ich w urządzenia komunikacji sieciowej
diagnozuje błędy i przyczyny ich powstania w systemach teleinformatycznych za pomocą narządzi pomiarowych
tworzy dokumentację rozliczeniową dla klientów
może prowadzić sprzedaż podzespołów, zespołów i komputerów oraz oprogramowania
może obsługiwać i naprawiać telefony komórkowe
instaluje systemy operacyjne i sterowniki w komputerach
diagnozuje stan techniczny systemów teleinformatycznych
buduje i uruchamia sieci komputerowe
dba o bezpieczeństwo informacji w sieciach komputerowych
przeciwdziała zawirusowaniu komputerów
obsługuje i eksploatuje urządzenia sieci teletransmisyjnych
buduje systemy komunikacji bezprzewodowej.

Przykładowe przedmioty zawodowe:

elektrotechnika i elektronika
technologia elementów teleinformatycznych
komputerowe wspomaganie projektowania
układy cyfrowe
podstawy teleinformatyki
przetwarzanie i obróbka sygnałów
urządzenia techniki komputerowej
język angielski dla teleinformatyków.

Przykładowe miejsca pracy:
przedsiębiorstwa korzystające z informacji w formie elektronicznej
firmy montujące i sprzedające komputery
organy administracji publicznej i przedsiębiorstwach eksploatujących systemy teleinformatyczne
firmach świadczących usługi teleinformatyczne w zakresie telekomunikacji oraz budowy i eksploatacji systemów teleinformatycznych
różne jednostki, na stanowisku administratora sieci komputerowych;
firmy projektujących i wdrażających nowoczesne rozwiązania teleinformatyczne;
firmy montujące i naprawiające telefony komórkowe.

Przeciwwskazania zdrowotne:

• nieskorygowane szkłami wady wzroku, schorzenia oczu, schorzenia nerwu wzrokowego, brak widzenia obuocznego, zaburzenia widzenia barw
• choroby uszu
• niedosłuch
• omdlenia
• zawroty głowy
• zaburzenia równowagi
• znaczne zaburzenie układów: nerwowego, krążenia (wady serca)
• choroby skóry
• wzmożona potliwość rąk
• uzależnienia.

Zarobki:
mediana 2300 zł - 4801 zł brutto*

TECHNIK USŁUG FRYZJERSKICH (ZSPiSU)

Opis zawodu:
zarządza zakładem fryzjerskim
projektuje i urządza zakład fryzjerski
prowadzi promocję i marketing
kieruje zespołem pracowniczym oraz kontroluje przebieg świadczonych usług
nadzoruje zaopatrzenie
doradza w zakresie doboru fryzur i kolorystyki
wykonuje usługi fryzjerskie.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
elementy informatyki
higiena zawodowa
stylizacja
podstawy chemiczne materiałów fryzjerskich
technologie fryzjerskie
marketing usług
psychologia
pedagogika.

Przykładowe miejsca pracy:
zakłady i salony fryzjerskie
własna działalność gospodarcza
charakteryzatornie,
plany filmowe, teatry, opery, filharmonie
zakłady wykonujące peruki, tresy i tupety.

Przeciwwskazania zdrowotne:

 • niski wzrost
• słaba budowa ciała i niska wydolność fizyczna
• nieskorygowane szkłami wady wzroku
• zaburzenia widzenia barw
• choroby uszu, niedosłuch
• zaburzenia równowagi
• zawroty głowy
• omdlenia
• choroby układów: nerwowego, krążenia (wady serca, żylaki kończyn dolnych), oddechowego, kostno-stawowego, mięśniowego, ruchu (zaburzenia sprawności kończyn zwłaszcza rąk i palców, płaskostopie)
• alergie
• cukrzyca
• choroby skóry
• nadmierna potliwość rąk
• nosicielstwo chorób zakaźnych
• zaburzenia zmysłu dotyku
• zaburzenia psychiki
• uzależnienia.

Zarobki:
mediana 1338 zł brutto*
płaca minimalna wynosiła w 2010 r. 1317 zł, a w 2011 r. - 1386 zł

CUKIERNIK (ZSGiH)

Opis zawodu:
wytwarza ciastka i wyroby ciastkarskie metodami tradycyjnymi i przemysłowymi
ocenia przydatność surowców oraz przygotowuje je do produkcji
sprawdza stan techniczny zasobników mąki, mieszalników, rozdrabniaczy, pieców, urządzeń do krojenia, szprycowania i gotowania,
przyrządza masy, powidła, pasty i lody
formuje i w zależności od rodzaju ciasta wypieka je lub smaży
pakuje wyroby w pudełka lub folie
dba o czystość mikrobiologiczną ciastkarni.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
technika w produkcji cukierniczej
technologie produkcji cukierniczej
przedsiębiorstwo w gospodarce rynkowej
praktyczna nauka zawodu.

Przykładowe miejsca pracy:
zakłady wytwarzające artykuły cukiernicze, wyroby czekoladowe, ciasta, lody, pieczywo cukiernicze
może prowadzić własny zakład cukierniczy.

Przeciwwskazania zdrowotne:
• niska wydolność fizyczna
• wady wzroku wymagające korekcji szkłami, brak widzenia obuocznego, zaburzenia widzenia barw
• znaczny niedosłuch
• zaburzenia równowagi, omdlenia, zawroty głowy
• choroby układów: mięśniowego, kostno-stawowego, ruchu (ograniczenia sprawności ruchowej kończyn, zwłaszcza rąk i palców), oddechowego, nerwowego, krążenia (wady serca, nadciśnienie tętnicze)
• alergie
• choroby skóry
• nosicielstwo chorób zakaźnych
• cukrzyca
• uzależnienia
• zaburzenia zmysłu smaku, węchu, dotyku

Zarobki:
mediana 2000 zł brutto

ELEKTRYK (ZST)

Opis zawodu:
montuje instalacje, podzespoły i urządzenia elektryczne w górnictwie, jednostkach taboru kolejowego, elektrycznych tablicach rozdzielczych, reklamach świetlnych
stosuje ochronę urządzeń elektrycznych przed skutkami zwarć, przeciążeń i przepięć
dobiera i instaluje środki ochrony przeciw porażeniowej
lokalizuje uszkodzenia i wykonuje naprawy urządzeń i maszyn elektrycznych oraz linii elektrycznych i telekomunikacyjnych, kablowych i napowietrznych
montuje sprzęt i osprzęt oświetleniowy, podzespoły elektroniczne, elektromechaniczne itp.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
obwody elektryczne prądu stałego
elementy i układy elektroniczne
wytwarzanie i gospodarka energią elektryczną
połączenia mechaniczne i elektryczne
naprawy urządzeń i instalacji elektrycznych.

Przykładowe miejsca pracy:
zakłady wytwarzające, przetwarzające i przesyłające energię elektryczną (elektrownie, zakłady energetyczne)
zakłady wykorzystujące energie elektryczną, produkujące maszyny i urządzenia elektroenergetyczne
zakłady usługowe naprawiające maszyny i urządzenia elektryczne i elektroenergetyczne oraz sprzęt elektryczny powszechnego użytku
po uzyskaniu uprawnień może wykonywać instalacje elektryczne w obiektach budowlanych.

Przeciwwskazania zdrowotne:
• słaba budowa ciała i niska wydolność fizyczna
• nieskorygowane szkłami wady wzroku, brak widzenia obuocznego, zaburzenia widzenia barw
• znaczny niedosłuch
• zaburzenia równowagi, omdlenia, zawroty głowy
• choroby układów: mięśniowego, kostno-stawowego, ruchu (zaburzenia sprawności kończyn, zwłaszcza rąk), oddechowego, nerwowego, krążenia, wady serca
• alergie
• choroby skóry rąk, nadmierna potliwość rąk
• cukrzyca, reumatyzm
• zaburzenia psychiczne
• zaburzenia zmysłu węchu i dotyku
• uzależnienia.

Zarobki:
mediana 3351 zł - 3610 zł brutto*

FRYZJER (ZSPiSU)

Opis zawodu:
strzyże włosy nożyczkami lub maszynką elektryczną na sucho i na mokro
układa włosy i je rozczesuje
określa gatunek i stan włosów klienta
nakłada piankę, żele i lakier
wykonuje trwałą ondulację przy zastosowaniu odpowiednich płynów
rozjaśnia i farbuje włosy
regeneruje włosy przez stosowanie odżywek
sortuje włosy do wyrobu peruk
strzyże brodę i wąsy i dobiera kształt zarostu u mężczyzn
czyści i konserwuje używany sprzęt
doradza klientom wybór fryzury.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
higiena,
materiały fryzjerskie,
technologia fryzjerska,
stylizacja,
podstawy działalności usługowej.

Przykładowe miejsca pracy:
zakłady fryzjerskie
charakteryzatornie
plany filmowe
może prowadzić własny zakład fryzjerski.

Przeciwwskazania zdrowotne:
• niski wzrost
• słaba budowa ciała
• wady wzroku, zaburzenia widzenia barw
• niedosłuch
• zaburzenia równowagi, zawroty głowy, omdlenia
• wady serca
• alergie
• cukrzyca
• żylaki kończyn dolnych
• choroby skóry
• nadmierna potliwość rąk
• zaburzenia sprawności kończyn
• zaburzenia zmysłu dotyku
• znaczna wada wymowy
• epilepsja
• uzależnienia

Zarobki:
mediana 1338 zł brutto*

KRAWIEC (ZSPiSU)

Opis zawodu:
wykonuje odzież z różnych tkanin
warstwuje tkaniny, obrysowuje szablony, kroi nakłady, szyje i prasuje elementy oraz całe sztuki odzieży
dokonuje drobnych napraw maszyn i urządzeń oraz je konserwuje w zakładach usługowych wykonuje odzież na zamówienie klienta, szyjąc ją w całości lub w elementach
dokonuje drobnych napraw lub przeróbek odzieży.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
podstawy projektowania odzieży
pracownia modelowania
organizacja procesów produkcyjnych.

Przykładowe miejsca pracy:
przemysł odzieżowy – krawiectwo lekkie, ciężkie, skórzane
punkty usługowe (krawiectwo miarowe)
krojownie, szwalnie
wytwórnie odzieży specjalistycznej.

Przeciwwskazania zdrowotne:
• wady wzroku, zaburzenie widzenia barw
• ograniczona sprawność ruchowej kończyn, zwłaszcza rąk i palców
• alergie, choroby skóry rąk
• zaburzenia zmysłu dotyku
• uzależnienia
• epilepsja
• w prasowalniach:
o wady serca
o płaskostopie
o nadciśnienie
o żylaki.

Zarobki:
mediana 1509 zł brutto*

MECHANIK - MONTER MASZYN I URZĄDZEŃ (ZSME)

Opis zawodu:
wykonuje podstawowe operacje ślusarskie
instaluje, uruchamia i przemieszcza maszyny i urządzenia
wykonuje i naprawia typowe części maszyn
przeprowadza przeglądy techniczne maszyn i urządzeń z wykorzystaniem badań diagnostycznych
wykonuje prace montażowe i kontrolne w cyklu produkcyjnym maszyn urządzeń
naprawia i konserwuje maszyny i urządzenia mechaniczne
kontroluje maszyny i urządzenia po naprawie, reguluje i ustawia według żądanych parametrów eksploatacyjnych
sporządza uproszczone kalkulacje kosztów wytwarzania i naprawiania maszyn i urządzeń.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
technologia ogólna
rysunek techniczny
elementy elektrotechniki i elektroniki
techniki komputerowe
budowa maszyn i urządzeń przemysłowych
technologia montażu
naprawa i obsługa maszyn i urządzeń przemysłowych
edukacja prozdrowotna
podstawowe elementy procesu produkcji przemysłu maszynowego, typowe urządzenia techniczne oraz organizacja i metody pracy.

Przykładowe miejsca pracy:
przedsiębiorstwa przemysłu metalowego i maszynowego
przedsiębiorstwa obsługowo-naprawcze
innych firmy zajmujące się wytwarzaniem i eksploatacją urządzeń technicznych
możliwość prowadzenia własnego warsztatu mechanicznego.

Przeciwwskazania do pracy w zawodzie:
• słaba budowa ciała i niska wydolność fizyczna
• nie skorygowane szkłami wady wzroku
• brak widzenia obuocznego
• niedosłuch
• zawroty głowy
• omdlenia
• zaburzenia równowagi
• choroby układów: oddechowego, kostno-stawowego, ruchu (zaburzenia sprawności kończyn, zwłaszcza rąk), nerwowego, krążenia,
• wady serca
• cukrzyca
• alergie
• epilepsja
• choroby skóry i reumatyzm
• uzależnienia

Zarobki:
mediana 2200 zł - 2985 zł brutto*

MECHANIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH (ZSME)

Opis zawodu:
wykonuje prace konserwacyjne i naprawcze samochodów i innych pojazdów
reguluje sprzęgła, hamulce i układy kierownicze, układy zasilania silników, gaźników i pomp wtryskowych
usuwa usterki poszczególnych układów, zespołów i mechanizmów
przeprowadza konserwację zabezpieczeń antykorozyjnych podwozia i nadwozia
wykonuje rozliczenia kosztów usług obsługowo – naprawczych
sprawdza jakość wykonanych prac naprawczych podczas jazd próbnych
przyjmuje pojazdy samochodowe do naprawy i sporządza protokoły przyjęć
dorabia i dopasowuje części nietypowe.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
elementy maszyn i ich połączenia
obróbka cieplna
fizyko-chemiczne podstawy eksploatacji maszyn
prawo o ruchu drogowym
obróbka mechaniczna skrawaniem
pomiary warsztatowe
mechanizmy napędowe
badania kontrolne i obsługa techniczna silnika.

Przykładowe miejsca pracy:
fabryki samochodów przy wszystkich
etapach procesu technologicznego produkcji pojazdów samochodowych
służby techniczne obsługi pojazdów w firmach transportowych, zakładach usługowo-naprawczych
może prowadzić własny warsztat naprawy samochodów

Przeciwwskazania zdrowotne:
• słaba budowa ciała i niska wydolność fizyczna
• nieskorygowane szkłami wady wzroku, brak widzenia obuocznego, znaczne zaburzenia widzenia barw
• choroby uszu, niedosłuch
• zaburzenia równowagi, omdlenia, zawroty głowy
• choroby układów: mięśniowego, kostno-stawowego, ruchu (zaburzenia sprawności kończyn), oddechowego, nerwowego, krążenia, wady serca
• alergie
• choroby skóry
• cukrzyca
• epilepsja
• reumatyzm
• uzależnienia

Zarobki:
mediana 2200 zł brutto*

MONTER MECHATRONIK (ZSME)

Opis zawodu:
obsługuje i naprawia urządzenia znajdujące zastosowanie w przemyśle lotniczym, elektronicznym, medycznym, w zabawkach, sprzęcie AGD
przygotowuje elementy, podzespoły do montażu oraz montuje je
podłącza urządzenia mechatroniczne do układów zasilania
obsługuje interfejs użytkownika służący komunikowaniu się urządzenia z operatorem
odpowiada za oprogramowanie komputerowe urządzenia
montuje elementy układów pneumatycznych i hydraulicznych
przeprowadza konserwację urządzeń mechatronicznych
wykonuje zadania z zakresu: obróbki skrawaniem, mechatroniki samochodowej, itp.
wykonuje prace związane z elektromechaniką, technologią cyfrową, pneumatyką, robotyką.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
konstrukcje i technologie mechatroniczne
elementy i układy elektryczne
elementy i układy pneumatyczne
elementy i układy hydrauliczne
urządzenia i systemy mechatroniczne.

Przykładowe miejsca pracy:
zakłady o zautomatyzowanym procesie produkcji, rolnictwie, leśnictwie, przemyśle spożywczym, energetyce i elektroenergetyce, przemyśle medycznym, lotnictwie, żegludze, zakładach usługowych
zakłady naprawcze sprzętu AGD, zabawek, sprzętu elektronicznego, itp.,
wszelkie instytucje stosujące technologię informatyczną, np. stacje obsługi samochodów.

Przeciwwskazania zdrowotne:
• wady serca
• zaburzenia zmysłu dotyku
• wady wzroku ( w tym brak widzenia obuocznego)
• zawroty głowy
• omdlenia
• nadmierna potliwość rąk
• choroby wątroby
• uzależnienia.

Zarobki:
mediana 2286 zł - 2822 zł brutto

MURARZ TYNKARZ (ZSAB)

Opis zawodu:
Murarz: muruje fundamenty, stawia mury z kamienia, cegły
wznosi ściany działowe, słupy i kominy
wykonuje stropy, sklepienia , łuki, mury zbrojone itd.
muruje gzymsy, attyki i kominy
odpowiednio układa cegły i spaja je sporządzoną przez siebie zaprawą murarską (za pomocą mieszarek i betoniarek)
prowadzi prace remontowe i konserwatorskie przy wykorzystaniu narzędzi murarskich i maszyn budowlanych
analizuje rysunki robocze i ustala na ich podstawie położenie elementów murarskich
w budynku
ocenia przydatność materiałów do wykonania robót murarskich
układa izolację przeciwwilgociową na ścianach, izolację cieplną i akustyczną na ścianach lub wewnątrz ścian
montuje i demontuje rusztowania do robót murarskich
wykonuje rozbiórkę konstrukcji murowanych oraz posadzki i nawietrznie ulic z cegły, kostek kamiennych.
Tynkarz to rzemieślnik zajmujący się nakładaniem warstw tynkarskich(wapiennych, cementowych, żywicznych, alabastrowych) oraz tynków suchych (np. płyt gipsowych) na ściany i stropy budowli.
Elementarną umiejętnością tynkarza jest samodzielne sporządzenie zapraw tynkarskich. Musi znać rodzaje składników (kruszyw, piasku, wapna, cementu, gipsu, barwników) z których wytwarza zaprawy i reguły ich dozowania (proporcje objętościowo-wagowe), zwłaszcza przy zaprawach na bazie żywic.
Dzisiaj wprawdzie używa się głównie gotowych, wytworzonych fabrycznie zapraw. Ale tynkarz mimo wszystko powinien doskonale orientować się w cechach różnych zapraw i recepturach ich sporządzania. W zawodzie przydaje się też dobra umiejętność rozróżniania barw – jednym z zadań tynkarza jest wszak przygotowanie tynków kolorowych i dobranie właściwego koloru gotowych zapraw. Miejscem pracy tynkarza jest plac budowy lub remontowany obiekt. Często wykonuje on swoje czynności stojąc na pomostach rusztowań, dlatego nie może mieć lęku wysokości. Praca na budowie wymaga też uwagi i dobrego refleksu.

Przykładowe przedmioty zawodowe:

naprawy i remonty murów
odbiór robót budowlanych
rysunek techniczny
czytanie dokumentacji technicznej
miernictwo budowlane

Przeciwwskazania zdrowotne:

• słaba budowa ciała, niska wydolność fizyczna
• wady wzroku wymagające korekcji szkłami
• brak widzenia obuocznego
• zaburzenia widzenia barw
• schorzenia laryngologiczne (choroby uszu, niedosłuch)
• zaburzenia równowagi, lęk wysokości, skłonność do omdleń, zawroty głowy
• cukrzyca, padaczka
• schorzenia neurologiczne, choroby psychiczne
• choroby układu krążenia, oddechowego, nerwowego, mięśniowego, kostno-stawowego, ruchu upośledzenie sprawności kończyn (rąk i placów)
• skrzywienie kręgosłupa
• wady serca, nadciśnienie
• uzależnienia
• reumatyzm.

Przykładowe miejsca pracy:
firmy budowlane
warsztaty rzemieślniczo–remontowo-budowlane
podziemie kopalń
prowadzenie własnej firmy remonotowo-budowlanej.

Zarobki:
mediana 2277 zł brutto

OGRODNIK (ZSAB)

Opis zawodu:
pielęgnuje rośliny- zarówno na świeżym powietrzu, jak i w obiektach zamkniętych
porządkuje i sprząta teren otaczający zieleń
produkuje warzywa, owoce, kwiaty grzyby jadalne uprawiane w szklarni lub na polu.
Ogrodnik producent
zakupuje nasiona i sadzonki lub pobiera sadzonki z materiału matecznego
przygotowuje glebę
przeprowadza zabiegi specjalistyczne, tj.: orka, bronowanie, kultywatorowanie
przygotowuje podłoże pod wysiew nasion lub wysadzanie w szklarniach
pikuje rośliny, podlewa, nawozi, odchwaszcza, usuwa zbędne pędy wierzchołkowe i boczne,
opryskuje rośliny przeciw chorobom i szkodnikom
zbiera plony, sortuje je oraz dokonuje sprzedaży.
Ogrodnik terenów zieleni
konserwuje i pielęgnuje określony obszaru ziemi, za który odpowiada
wykonuje takie prace jak: przekopanie, zaoranie, bronowanie, nawożenie, sadzenie drzew, krzewów, bylin, obsadzanie kwietników
pielęgnuje oraz porządkuje (zgrabia skoszoną trawę, zeschłe liście, zamiata alejki, wywozi śmieci).
Przykładowe przedmioty zawodowe:
Produkcja ogrodnicza (biologiczne podstawy produkcji ogrodniczej, podstawy ogrodnictwa, produkcja warzywnicza, sadownicza, roślin ozdobnych, zakładanie i prowadzenie ogrodu przydomowego)
Podstawy Techniki (mechanizacja prac polowych, użytkowanie energii i wyposażenia technicznego pomieszczeń, podstawy eksploatacji maszyn)
Przedsiębiorstwo w gospodarce rynkowej (podstawy gospodarki rynkowej, budowa i funkcjonowanie systemu agrobiznesu, organizacja podmiotów gospodarczych i rodzaje ich działalności, organizacja pracy i kierowanie przedsiębiorstwem, marketing produktów i usług, prowadzenie działalności gospodarczej, rachunek ekonomiczny)
Przedmiot specjalizacyjny (sadownictwo, szkółkarstwo, warzywnictwo, rośliny ozdobne, produkcja warzyw gruntowych, produkcja warzyw pod osłonami, produkcja roślin ozdobnych pod osłonami , pielęgnacja terenów zieleni, bukieciarstwo)
Praktyczna nauka zawodu (zajęcia praktyczne, praktyki zawodowe, nauka jazdy samochodem, ciągnikiem rolniczym, pracy maszynami).
Przykładowe miejsca pracy:

ogrodnicze przedsiębiorstwa produkcyjne i usługowe
firmy urządzania i pielęgnacji terenów zieleni
zakłady przetwórstwa owocowo-warzywnego
sklepy ogrodnicze
kwiaciarnie
własna firma
prowadzenie indywidualnego gospodarstwa rolnego.

Przeciwwskazania zdrowotne:

• zaburzenia niewielkiego stopnia sprawności kończyn dolnych
• zaburzenia niewielkiego stopnia zręczności rąk
• zaburzenia dużego stopnia zręczności palców
• zaburzenia dużego stopnia wzroku, węchu, smaku i równowagi
• zaburzenia niewielkiego stopnia w rozróżnianiu barw
• duża krótkowzroczność nie poddająca się korekcji
• zaburzenia dużego stopnia widzenia stereoskopowego, koordynacji wzrokowo-ruchowej, percepcji kształtów
• zaburzenia dużego stopnia krążenia
• zaburzenia niewielkiego stopnia układu oddechowego, mięśniowego, kostno-stawowego
• nosicielstwo chorób zakaźnych
• choroby zapalne tkanki łącznej (gorączka reumatyczna, reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie kręgosłupa, zapalenie skórno-mięśniowe, liszaj rumieniowy)
• alergie
• uzależnienia


Zarobki: mediana 1922 zł brutto

PIEKARZ (ZSGiH)

Opis zawodu:
wypieka różnego rodzaju pieczywo
pobiera surowca z magazynu, ocenia i przygotowuje mąkę oraz inne składniki ciasta
dozuje poszczególne składniki ciasta według receptury
miesza lub wyrabia ciasto ręcznie lub w mieszarkach
prowadzi proces fermentacji ciasta
formuje ciasto ręcznie lub na prostych maszynach
przygotowuje piec, kontroluje nagrzewnie komór wypiekowych, wkłada do pieca uformowane ciasto, wyjmuje z niego gotowy produkt
ocenia jakość wypieku zgodnie z przepisami instrukcji i wymaganiami norm
ocenia sprawność techniczną maszyn piekarskich
prowadzi dokumentację produkcji.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
wyposażenie techniczne piekarni
produkcja piekarska
przedsiębiorstwo w gospodarce
rynkowej
praktyczna nauka zawodu.

Przykładowe miejsca pracy:
zakłady piekarskie
cukiernicze
zakłady gastronomiczne
punkty sprzedaży pieczywa
samodzielnie prowadzona piekarnia lub cukiernia.

Przeciwwskazania zdrowotne:
• niska wydolność fizyczna
• wady wzroku
• znaczny niedosłuch
• alergie
• choroby skóry rąk
• nosicielstwo chorób zakaźnych
• cukrzyca
• zaburzenia zmysłu smaku, węchu, dotyku
• ograniczona sprawność rąk i palców
• uzależnienia

Zarobki:
mediana 1888 zł brutto

WĘDLINIARZ (ZSGiH) 

Opis zawodu:
sporządza farsze do produkcji wędlin i ocenia ich smak
wędzi, parzy i studzi mięso
ocenia produkty w każdej fazie zabiegów technologicznych
konserwuje i czyści maszyny i urządzenia.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
produkcja wędzonek i kiełbas, bekonu, wędlin podrobowych
produkcja konserw oraz badanie ich jakości i trwałości
produkcja tłuszczów topionych
produkcja garmażeryjna

Przeciwwskazania zdrowotne:
• niska wydolność fizyczna
• zaburzenia widzenia barw
• zawroty głowy, zaburzenia równowagi
• niska odporność emocjonalna
• alergie
• nosicielstwo chorób zakaźnych
• choroby skóry rąk
• ograniczenia sprawności rąk i palców
• zaburzenia psychiczne
• wady serca, nadciśnienie
• uzależnienia.

Zarobki:
mediana 1875 zł brutto

SPRZEDAWCA (ZSE)

Opis zawodu:
sprzedaje produkty
organizuje zaopatrzenie, przyjmuje towar, sprawdza zgodność z zamówieniem
przygotowuje towary do sprzedaży, rozpakowuje je, segreguje, oczyszcza, układa na półkach, ladach i wystawach
udziela wyczerpujących informacji dotyczących cech artykułów, ich zastosowania, cen i warunków użytkowania
demonstruje sposób użycia i działania sprzedawanych towarów
oblicza należność, wypisuje rachunki, paragony, inkasuje pieniądze, obsługuje kasy
dokonuje formalności związanych ze sprzedażą ratalną i za czeki
prowadzi ewidencję utargów oraz odprowadza utargi do banku
przyjmuje i załatwia reklamacje zgłaszane przez kupujących.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
organizacja sprzedaży
komputer w sklepie
towaroznawstwo
promocja.

Przykładowe miejsca pracy:
punkty sprzedaży detalicznej i hurtowej
akwizycja
własna działalność (sklep, hurtownia).

Przeciwwskazania zdrowotne:
• znaczna krótkowzroczność
• niedosłuch
• zaburzenia równowagi
• wady wymowy
• choroby skóry rąk
• kłopoty z kręgosłupem, zaburzenia równowagi, omdlenia, zawroty głowy
• choroby układów: mięśniowego, kostno-stawowego, ruchu (zaburzenia sprawności kończyn, zwłaszcza rąk), oddechowego, nerwowego, krążenia, wady serca
• nosicielstwo chorób zakaźnych-szczególnie na stoiskach spożywczych,
• uzależnienia.

Zarobki:
mediana 1517 zł brutto

MONTER ZABUDOWY I ROBÓT WYKOŃCZENIOWYCH W BUDOWNICTWIE (ZSAB)

Opis zawodu:
wykonuje prace malarskie i tapeciarskie różnymi technikami
wykonuje prace tynkarskie oraz okładziny ścienne
wykonuje posadzki z różnych materiałów
osadza stolarki okienne i drzwiowe
wykonuje prace szklarskie
wykonuje konserwacje i remonty (w szczególności tynków i okładzin)
czyta rysunki budowlane, związane z elementami wykończeniowymi budynku
przygotowuje pod względem technicznym i czasowym realizację typowych robót wykończeniowych (tynkarskich i okładzinowych, szklarskich, podłogowych, stolarskich, malarskich i tapeciarskich),
organizuje stanowisko pracy do wykonywanych robót wykończeniowych,
ocenia przydatność materiałów, półfabrykatów i wyrobów stosowanych w robotach wykończeniowych
posługuje się narzędziami ręcznymi, elektronarzędziami i maszynami budowlanymi stosowanymi przy wykonywaniu robót wykończeniowych,
wykonuje pomocnicze czynności zawodowe ogólnobudowlane (w tym remontowe, rozbiórkowe i naprawcze)
wykonuje przedmiary i obmiary robót
wykonuje pomiary inwentaryzacyjne
sporządza zapotrzebowanie i rozliczenia materiałowe dotyczące stanowiska pracy
korzysta z urządzeń, wyposażenia i zaplecza techniczno – socjalnego placu budowy,
rozwiązuje problemy techniczno – technologiczne powstające w trakcie wykonywania robót
przygotowuje dokumenty takie, jak: podania, umowy, wnioski kredytowe, zeznania podatkowe i rozliczenia materiałowe.

Przykładowe przedmioty zawodowe:
techniczne podstawy budownictwa
technologie robót wykończeniowych
dokumentacja techniczna
podstawy przedsiębiorczości
podstawy przedsiębiorczości
fizyka i astronomia
matematyka.

Przykładowe miejsca pracy:
przedsiębiorstwa budowlane na stanowiskach prac: stolarskich, tynkarskich, posadzkarskich, glazurniczych.

Zarobki:
mediana 2000 zł - 2509 zł brutto

MONTER ZABUDOWY I ROBÓT WYKOŃCZENIOWYCH W BUDOWNICTWIE (ZSAB)

Opis zawodu:
Nauka trwa 3 lata. Monter zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie będzie zajmował się malowaniem ścian, sufitów, powierzchni stolarki oraz ślusarki budowlanej, a także innych elementów wyposażenia i konstrukcji budynku. Zajmuje się on również tapetowaniem. Wykonuje podłogi i inne nawierzchnie z: drewna, płytek lastrykowych, płytek ceramicznych, płytek z tworzyw sztucznych, z wykładzin rulonowych z tworzyw sztucznych. Wykonuje posadzki bezspoinowe (jastrychowe) cementowe, lastrykowe, ksylolitowe, estrychgipsowe i z żywic syntetycznych.
Podczas prac malarsko – tapeciarskich ustala zakres robót i przygotowuje potrzebne materiały, narzędzia i sprzęt. Kolejnym etapem pracy malarza-tapeciarza jest przygotowanie podłoża pod malowanie lub tapetowanie. W pomieszczeniach remontowanych malarz oczyszcza ściany, likwiduje zacieki, naprawia drobne uszkodzenia tynków oraz gruntuje podłoże. Tapetowanie także poprzedzone jest przygotowaniem podłoża.
Podczas prac posadzkarskich monter posługuje się odpowiednimi narzędziami, sprzętem pomocniczym oraz maszynami do obróbki drewna, przygotowania zaprawy, szlifowania nawierzchni podłogowych i transportu materiałów na placu budowy. Analizuje rysunki robocze i ustala na ich podstawie rodzaj i zakres prac. Dobiera odpowiednie materiały, narzędzia, sprzęt i maszyny. Przygotowuje podłoże, wykonuje zabezpieczenia izolacyjne. Przygotowuje też mieszanki cementowe, lastrykowe, ksylolitowe itp.

Przykładowe miejsca pracy:
Zatrudnienie możesz znaleźć w zakładach remontowo – budowlanych, zakładach usług malarskich; możesz założyć również samodzielną firmę. Na rynku pracy poszukiwani są specjaliści z zkresu prac malarsko – tapeciarskich oraz posadzkarskich.

PRZEDMIOTY ZAWODOWE
1. Budownictwo ogólne
2. Dokumentacja techniczna
3. Technologia systemów suchej zabudowy
4. Technologia robót malarsko - tapeciarskich
5. Technologia robót posadzkarsko - okładzinowych
6. Język obcy zawodowy
7. Podstawy działalności gospodarczej
8. Pracownia systemów suchej zabudowy – zajęcia praktyczne
9. Pracownia malarsko-tapeciarska – zajęcia praktyczne
10. Pracownia posadzkarsko-okładzinowa – zajęcia praktyczne

MONTER IZOLACJI BUDOWLANYCH (ZSAB)

Opis zawodu:
Zawód ten powołano w związku z wymaganiami termicznymi stawianymi przed budowlami, szczególnie mieszkalnymi i użyteczności publicznej. Pracujący w tym zawodzie wykonują szczególnie odpowiedzialne roboty związane z zapewnieniem właściwych warunków późniejszej eksploatacji obiektu. Ich zadaniem jest zabezpieczenie elementów stalowych, betonowych lub z cegły przed szkodliwymi wpływami czynników atmosferycznych i czynników chemicznych środowisk agresywnych. Obiekty mieszkalne czy użyteczności publicznej muszą spełniać przewidziane normami warunki zachowania określonych temperatur czy zabezpieczenia poszczególnych pomieszczeń przed hałasem dochodzącym z zewnątrz czy też z sąsiednich pomieszczeń. Zapewnienie tych warunków zależy również od pracy montera izolacji budowlanych. W tym przypadku pracownik zatrudniony przy tych pracach zamiast wykonywać prace typowe dla malarza (izolacje układane przy pomocy pędzla, lub wałka), zajmuje się układaniem warstw izolacji termiczne lub akustycznej.
Izolacje budowlane są montowane niemal na każdej budowie. Często są to stanowiska na znacznej wysokości (kominy, wieże, dachy) wymagające dużej odporności na ekspozycję, Pracownik musi w związku z tym mieć dużą sprawność fizyczną i nie odczuwać lęku wysokości. Pracy tej nie mogą wykonywać osoby starsze, niepełnosprawni i kobiety (duży wydatek energetyczny związany z pracą fizyczną). Pracownik wykonujący zawód „montera izolacji budowlanych" zatrudniony przy realizacji dużych obiektów produkcyjnych czy też użyteczności publicznej pracuje w zespole specjalistów z tej samej branży. Zatrudniony na małych budowach jest często zdany na siebie i własną znajomość fachu. Często musi także umieć postawić ściankę, położyć tynk czy zainstalować materiały izolacyjne.
Praca w tym zawodzie jest odpowiedzialna i nie należy do łatwych jednakże dla lubiących pracę fizyczną i ciągłe zmiany warunków pracy, może przynieść pełną satysfakcję i dość dobre wynagrodzenie.


Przeciwwskazania:
•         brak widzenia obuocznego i daltonizm,
•         wady wzroku,
•         wady słuchu
•         przewlekłe choroby uszu,
•         skłonność do omdleń,
•         epilepsja,
•         cukrzyca,
•         choroby ośrodkowego układu nerwowego,
•         zaburzenia psychiczne,
•         przewlekłe choroby układu krążenia,
•         choroby płuc i oskrzeli,
•         choroby reumatyczne i neurologiczne,
•         schorzenia alergiczne i choroby skóry.

Zarobki:
Płace w tym zawodzie uzależnione są od miejsca i rodzaju wykonywanejpracy a także od rodzaju pracodawcy. W obecnych czasach większośćprzedsiębiorstw budowlanych to prywatne zakładały pracy, w których nie obowiązują jednolite siatki płac i standardy wynagradzania pracowników. Często instalatorzy izolacji budowlanych zatrudniani są na czas wykonania pracy i jest to zazwyczaj umowa zlecenie. Stawki za wykonanie zlecenia ustalane są przez pracownika z pracodawcą w drodze negocjacji. W związku z tym trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie ile można zarobićwykonując zawód montera izolacji budowlanych.

FOTOTECHNIK (ZSPISU)

Opis zawodu:
Jest to osoba, która odebrała pełne i nowoczesne wykształcenie zawodowe, nieodzowne do wykonywania zawodu, posiada wszystkie umiejętności, które są niezbędne do zaspokajania współczesnych wymagań techniki fotograficznej. Posiada umiejętności ogólnofotograficzne, ale także posługuje się elektronicznymi technikami obrazowania. W pracy, obok fotografii tradycyjnej, wykorzystuje nowe możliwości, jakie daje fotografia cyfrowa. Posługuje się tradycyjnym aparatem fotograficznym, a także aparatem cyfrowym.
Pracuje w plenerze, atelier oraz pracowni komputerowej. Wykonuje portrety, fotografuje przedmioty, wykonuje fotografie prasowe. Czasem stosuje kolaż i fotomontaż. Obsługuje tradycyjny sprzęt zdjęciowy, ale także pracuje z komputerem, skanerem. Tradycyjne zdjęcia przetwarza cyfrowo wykorzystując możliwości komputerowej obróbki obrazu. Potrafi korygować, retuszować, zna techniki przywracania świetności starym, zniszczonym fotografiom. Z nieprawidłowo wywołanych filmów, źle naświetlonych negatywów, dzięki technikom komputerowym uzyskuje dobrej jakości odbitki. W fotografii tradycyjnej korzysta z laboratorium fotograficznego i ciemni fotograficznej. W pracach wykonanych techniką cyfrową lub łączących technikę tradycyjną z cyfrową, jego laboratorium wyposażone jest w komputery, skanery, drukarki, plotery.

Przykładowe miejsca pracy:
 Fototechników zatrudniają agencje reklamowe, laboratoria naukowo - badawczew przemyśle fototechnicznym, jest potrzebny w kryminalistyce, placówkach archiwistycznych, pracowniach architektonicznych, bibliotekach naukowych,wydawnictwach i prasie. Potrzebny jest w handlu i usługach fotograficznych.

Przeciwwskazania:
•         schorzenia narządu ruchu, zwłaszcza ograniczające sprawność rąk,
•         nieskorygowane szkłami wady wzroku,
•         daltonizm,
•         zaburzenia adaptacji wzroku do ciemności,
•         zaburzenia równowagi, omdlenia,
•         alergie oraz choroby górnych dróg oddechowych.

Przykładowe przedmioty:
Podstawy fotografii
Laboratorium fotograficzne
Materiałoznawstwo fotograficzne
Chemia procesów fotograficznych
Podstawy procesów fotograficznych
Zastosowanie komputerów w fototechnice
Urządzenia fototechniczne
Technologia materiałów światłoczułych
Elektroniczne techniki obrazowania
Sensometria fotograficzna
Historia fotografii

Przeciętnie zarobki: 2.000-3.000 zł. brutto, przy czym wiele osób osiąga zarobki znacznie wyższe.

TECHNIK RENOWACJI ELEMENTÓW ARCHITEKTURY (ZSAB)

Opis zawodu:
Jest to nowy zawód, którego uruchomienie było poprzedzone analizą rynku pracy. W opinii pracodawców odczuwalny jest brak specjalistów przygotowanych do wykonywania prac konserwacyjno - remontowych w zabytkowych obiektach budowlanych. Poza tym coraz większą popularność zyskuje umiejętność zdobienia wnętrz oraz elewacji budynków dekoracjami i elementami rzeźbiarskimi.
Absolwent szkoły będzie przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
• wykonywania oraz renowacji sztukatorskich i kamieniarskich elementów architektury;
• wykonywania renowacji murów nieotynkowanych, tynków i powłok malarskich;
• wykonywania renowacji okładzin ceramicznych i kamiennych;
• organizowania i realizacji prac renowatorskich.

Przykładowe przedmioty:
podstawy historii architektury, rysunek i kompozycja, technologia robót sztukatorskich i kamieniarskich , dokumentacja techniczna, działalność zawodowa

Przykładowe miejsca pracy:
Absolwent tego kierunku będzie mógł być zatrudniony w firmach zajmujących się pracami konserwacyjno – remontowymi w zabytkowych obiektach budowlanych, firmach wykonujących dekoracje sztukatorskie i kamieniarskie we współczesnych budynkach oraz w firmach związanych z wykonywaniem obiektów małej architektury (rzeźby, pomniki, nagrobki itp.). Może także prowadzić własną firmę usługową. Polscy fachowcy związani z renowacją zabytków cieszą się dobrą opinią w Niemczech.

Przeciwwskazania:
lęk wysokości,
zaburzenia równowagi
i poważne wady wzroku.
Ważne jest aby kandydat do pracy w zawodzie posiadał dużą wrażliwość plastyczną, ponadprzeciętną wyobraźnię przestrzenną oraz dobrą pamięć wzrokową i sprawność manualną, a także aby był cierpliwy, dokładny i odpowiedzialny.

TECHNIK GAZOWNICTWA (ZSAB)

Opis zawodu:
To osoba, która pracuje w firmach zajmujących się budową i utrzymaniem sieci gazowych zarówno zewnętrznych czyli między budynkami jak i wewnętrznych – w budynkach.
Zadania zawodowe:
organizowanie oraz wykonywanie robot związanych z budową sieci, montażem i demontażem instalacji gazowych;
przygotowywanie sieci i instalacji gazowych do odbioru technicznego;
instalowanie, uruchamianie i kontrola stanu technicznego urządzeń gazowych;
wykonywanie prób szczelności instalacji gazowych,
obsługa  sieci, urządzeń  i  instalacji  gazowych;
wykonywanie konserwacji, napraw oraz modernizacji sieci, urządzeń i instalacji gazowych;
lokalizowanie oraz usuwanie awarii sieci  i instalacji gazowych.
prowadzenie dokumentacji budowy  w zakresie wykonywanych sieci i instalacji gazowych,
kwalifikowanie do naprawy oraz
sporządzanie protokołów z uszkodzeń, awarii sieci i instalacji gazowych,

Przeciwwskazania  do wykonywania zawodu:
• wady kręgosłupa i układu kostno  
 stawowego,
• wady wzroku (brak widzenia obuocznego),
• przewlekłe choroby układu moczowego,
• nadpobudliwość nerwowa,
• zawroty głowy i zaburzenia równowagi,
• choroby serca i choroby reumatyczne,
• brak powonienia.

Możliwości i szanse zatrudnienia:
Technik gazownictwa może podjąć pracę w:
• firmach zajmujących się montażem, budową  i utrzymywaniem sprawności sieci gazowych,
• stacjach gazowych,
• tłoczniach gazu,  magazynach gazu,
• przedsiębiorstwach montażowych instalacji gazowych,
• biurach projektowych,

Płace
Zarobki technika gazownictwa uzależnione są  od miejsca zatrudnienia, umiejętności  i posiadanych kwalifikacji. Wynagrodzenie osób pracujących na etacie kształtuje się poniżej średniej krajowej. (Średnia krajowa 1500 zł brutto).

TECHNIK REALIZACJI NAGRAŃ I NAGŁOŚNIEŃ (ZSEII)
wymagana podbudowa szkoły muzycznej *

Opis zawodu:
Uczniowie w zawodzie technik realizacji nagrań i nagłośnień otrzymają wiedzę teoretyczną i praktyczną niezbędną w pracy realizatora nagrań. Na zajęciach duży nacisk położony jest na praktyczne aspekty omawianych zagadnień. Uczniowie zostają zaznajomieni z najpopularniejszymi na rynku profesjonalnymi programami komputerowymi używanymi do realizacji nagrań, montażu nagrań oraz urządzeniami studyjnymi i sprzętem nagłośnieniowym. Ćwiczenia praktyczne obejmują umiejętności zapisu dźwięku, miksowania nagrań, kształtowania brzmienia dźwięku oraz wzajemnej kompozycji poszczególnych elementów obrazu dźwiękowego z użyciem różnorodnych narzędzi warsztatowych – urządzeń studyjnych, instrumentów muzycznych oraz komputera. Istotnym atutem kandydata jest przygotowanie muzyczne lub zainteresowanie muzyką.

Perspektywy pracy:
Absolwent w zależności od zainteresowań i predyspozycji może kontynuować naukę na uczelniach zarówno technicznych jak i artystycznych o specjalizacji „Realizacja dźwięku” lub podjąć zatrudnienie przy produkcji filmów (fabularnych, dokumentalnych, reklamowych), programów radiowych i telewizyjnych, spektakli teatralnych, nagrań fonograficznych i organizacji różnorodnych imprez muzycznych.

TECHNIK GÓRNICTWA PODZIEMNEGO (ZST) 

Absolwent w zawodzie technik górnictwa podziemnego będzie przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
• wykonywania robót związanych z drążeniem i likwidacją podziemnych wyrobisk górniczych;
• wykonywania robót związanych z wydobywaniem złóż;
• wykonywania robót związanych z wentylacją i klimatyzacją podziemnych wyrobisk górniczych;
• organizowania i prowadzenia robót górniczych;
• rozpoznawania zagrożeń naturalnych i zapobiegania im.

Charakterystyka procesu kształcenia
• nauka trwa 4 lata
• zawód posiada dwie kwalifikacje:
o M.11. Eksploatacja złóż podziemnych;
o M.39. Organizacja i prowadzenie eksploatacji złóż podziemnych.
• przedmioty zawodowe w cyklu nauczania rozpoczynają się od pierwszego roku nauki
• praktyka zawodowa w wymiarze 4 tygodni realizowana jest w trzeciej klasie
• uczeń może ukończyć szkołę otrzymując świadectwo ukończenia szkoły, świadectwo maturalne i dyplom technika

Wymagania fizyczne i zdrowotne
Duże znaczenie w zawodzie ma wysoka ogólna wydolność fizyczna, duża sprawność układu krążenia, układu oddechowego i mięśniowego; narządów równowagi oraz narządu słuchu i wzroku. Ze względu na specyfikę pracy (ciężkie warunki , praca podziemna); w zawodzie tym nie zatrudnia się kobiet ( wyjątek - zakłady przeróbki mechanicznej kopalin stałych).
Przeciwwskazania:
- wady wzroku, wady słuchu, choroby serca i płuc, choroby rąk i  nóg, choroby reumatyczne, przewlekłe choroby skóry, ograniczona sprawność ruchowa, epilepsja, zburzenia równowagi, zabroniona jest praca dla kobiet w górnictwie podziemnym a w  górnictwie wiertnictwie ta praca nie jest wskazana.

TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA (ZST)

Absolwent w zawodzie technik ochrony środowiska będzie przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
• badania stanu środowiska;
• monitorowania poziomu zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby;
• sporządzania bilansów zanieczyszczeń odprowadzanych do atmosfery, wód oraz gleby;
• planowania i prowadzenia racjonalnej gospodarki odpadami;
• planowania i realizacji działań na rzecz ochrony środowiska.

Charakterystyka procesu kształcenia
• nauka trwa 4 lata
• zawód posiada dwie kwalifikacje:
o R.7. Ocena stanu środowiska;
o R.8. Planowanie i realizacja zadań związanych z ochroną środowiska.
• przedmioty zawodowe w cyklu nauczania rozpoczynają się od pierwszego roku nauki
• praktyka zawodowa w wymiarze 4 tygodni realizowana jest w trzeciej klasie
• uczeń może ukończyć szkołę otrzymując świadectwo ukończenia szkoły, świadectwo maturalne i dyplom technika

wymagania fizyczne i zdrowotne
Pracę w tym zawodzie zalicza się do prac lekkich. Wyjątek stanowią osoby zatrudnione w gospodarce odpadami oraz przy uzdatnieniu wody i oczyszczaniu ścieków - w tych przypadkach wymagany jest większy wysiłek i praca zaliczana jest do średnio-ciężkich.
W tym zawodzie istotne i niezbędne są takie cechy jak: wysoka ogólna sprawność fizyczna, dobry wzrok i słuch oraz duża sprawność zmysłu dotyku.

TECHNIK MECHANIK (ZST)

Absolwent w zawodzie technik mechanik będzie przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
• wytwarzania części maszyn i urządzeń;
• dokonywania montażu maszyn i urządzeń;
• instalowania i uruchamiania maszyn i urządzeń;
• obsługiwania maszyn i urządzeń;
• organizowania procesu produkcji.
Charakterystyka procesu kształcenia
• nauka trwa 4 lata
• zawód posiada dwie kwalifikacje:
o M.20. Wykonywanie i naprawa elementów maszyn, urządzeń i narzędzi;
o M.44. Organizacja i nadzorowanie procesów produkcji maszyn i urządzeń.
• przedmioty zawodowe w cyklu nauczania rozpoczynają się od pierwszego roku nauki
• praktyka zawodowa w wymiarze 4 tygodni realizowana jest w trzeciej klasie
• uczeń może ukończyć szkołę otrzymując świadectwo ukończenia szkoły, świadectwo maturalne i dyplom technika

WYMAGANIA FIZYCZNE I ZDROWOTNE
Praca technika mechanika jest ciężka, a obciążenie fizyczne zależne jest od specjalizacji i zajmowanego stanowiska. Praca przy montażu i naprawie maszyn wymaga dość dużego wysiłku fizycznego, obsługa urządzeń produkcyjnych jest mniej obciążająca fizycznie, natomiast wysiłek mechaników zatrudnionych w biurach konstrukcyjnych i technologicznych lub w placówkach badawczo-rozwojowych jest porównywalny z wysiłkiem podczas pracy biurowej. Dlatego też na wielu stanowiskach tego rodzaju mogą być zatrudniane osoby z dysfunkcją kończyn dolnych i na wózkach inwalidzkich.
W pracy typowo fizycznej, jaką zwykle wykonują technicy mechanicy, istotne są przede wszystkim: dobra ogólna sprawność fizyczna i koordynacja wzrokowo-ruchowa oraz zręczność rąk i palców. Przeciwwskazaniem do wykonywania zawodu są: zaburzenia sprawności kończyn dolnych i górnych, nie skorygowane wady wzroku i słuchu, zaburzenia równowagi, cukrzyca, alergie skóry, reumatyzm, poważne choroby układów: oddechowego, mięśniowego, kostno-stawowego, krążenia i wady serca.
Zawód technika mechanika wymaga od wykonujących go osób wytrzymałości na długotrwały wysiłek fizyczny i gotowości do pracy w nieprzyjemnych, uciążliwych warunkach środowiskowych.


MOŻLIWOŚCI ZATRUDNIENIA ORAZ PŁACE
Technicy mechanicy znajdują zatrudnienie właściwie we wszystkich gałęziach przemysłu. Osoby wykonujące ten zawód organizują oraz nadzorują produkcję, montaż oraz konserwację maszyn i urządzeń wytwarzanych i eksploatowanych we wszystkich rodzajach przemysłu i usług. Możliwe i częste jest w tym zawodzie samozatrudnienie. Wielu mechaników otwiera własne zakłady i warsztaty (np. naprawy samochodów).
Na rynku panuje duża dysproporcja między liczbą osób poszukujących zatrudnienia w tym zawodzie a ilością ofert pracy. Zdecydowanie większa jest liczba osób bezrobotnych niż ofert pracy będących w posiadaniu urzędów pracy. Wynika to najprawdopodobniej z faktu, iż osoby bezrobotne, które zdobyły wykształcenie w zawodzie wiele lat temu nie podnoszą swoich kwalifikacji, nie poznają nowych technologii, dlatego ich umiejętności są nieadekwatne do aktualnego zapotrzebowania na rynku pracy.
Jednocześnie ze względu na falę emigracji, coraz częściej rodzimi pracodawcy narzekają na niemożność znalezienia dobrze wykształconych fachowców z dziedziny mechaniki.
Zarobki w zawodzie są zróżnicowane i uzależnione głównie od branży i firmy. W przedsiębiorstwie sektora publicznego rozpoczynający pracę w zawodzie technik mechanik może uzyskać wynagrodzenie w granicach 1,3 - 2 tys. zł netto, jednocześnie w firmach prywatnych, specjaliści w danej - wąskiej dziedzinie zarabiają sporo powyżej średniej krajowej. Szanse na większe zarobki mają właściciele prywatnych warsztatów naprawy maszyn i urządzeń.

ELEKTROMECHANIK (ZST)

Absolwent w zawodzie elektromechanik będzie przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
• montowania i uruchamiania maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie dokumentacji technicznej;
• oceniania stanu technicznego maszyn i urządzeń elektrycznych po montażu na podstawie pomiarów;
• montowania układów sterowania, regulacji i zabezpieczeń maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie dokumentacji technicznej.

Charakterystyka procesu kształcenia
• nauka trwa 3 lata
• zawód posiada dwie kwalifikacje:
o E.7. Montaż i konserwacja maszyn i urządzeń elektrycznych;
• przedmioty zawodowe w cyklu nauczania rozpoczynają się od pierwszego roku nauki

Możliwości uzyskiwania dodatkowych kwalifikacji w zawodach w ramach obszaru kształcenia określonego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego
Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie elektromechanik po potwierdzeniu kwalifikacji
•
o E.7. Montaż i konserwacja maszyn i urządzeń elektrycznych
może uzyskać dyplom potwierdzający kwalifikacje w zawodzie elektryk po potwierdzeniu dodatkowo kwalifikacji
•
o E.8. Montaż i konserwacja instalacji elektrycznych
lub w zawodzie technik elektryka po potwierdzeniu dodatkowo kwalifikacji
•
o E.8. Montaż i konserwacja instalacji elektrycznych
o E.24. Eksploatacja maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych
oraz uzyskaniu wykształcenia średniego.

WYMAGANIA FIZYCZNE I ZDROWOTNE

Kandydaci do pracy w zawodzie elektromechanika powinni być sprawni fizycznie. Wymaganie to jest szczególnie istotne w stosunku do osób mających podjąć zatrudnienie w warsztatach samochodowych czy w serwisie chłodniczym. Ponadto od wszystkich pracowników w zawodzie elektromechanika wymaga się dużych sprawności manualnych oraz braku poważnych wad wzroku – dopuszcza się korygowanie wad okularami. Osoby pracujące w serwisach, gdzie istotny jest kontakt z klientami, powinny cechować się ogólnie akceptowalnym wyglądem zewnętrznym, brakiem wad wymowy, cierpliwością i uprzejmym stosunkiem do ludzi. Przeciwwskazaniami dla kandydatów podejmujących pracę, której charakter wiąże się z transportem ciężkich urządzeń (akumulatory, transformatory, silniki elektryczne i in.) są wady postawy i kręgosłupa, a dla osób podejmujących pracę w serwisach chłodniczych, alergie na gazy: amoniak i freon. W zawodzie elektromechanika nie mogą być zatrudnione osoby ze zdiagnozowanymi chorobami psychicznymi oraz padaczką.

MOŻLIWOŚCI ZATRUDNIENIA ORAZ PŁACE

Elektromechanicy pracują, jako konserwatorzy urządzeń elektrycznych prawie w każdej firmie. Mogą oni znaleźć zatrudnienie w zakładach energetycznych, zakładach przemysłu elektromaszynowego, chemicznego, lekkiego, ciężkiego i motoryzacyjnego, w transporcie kolejowym i miejskim. Na wsiach istnieją niewykorzystane możliwości tworzenia dla nich stanowisk pracy, głównie w usługach związanych z naprawami urządzeń elektrycznych przetwórstwa rolnego, sprzętu grzewczego, środków produkcji rolnej będących na wyposażeniu gospodarstw indywidualnych itp. Duży odsetek zatrudnienia elektromechaników przypada na usługi, m. in. w takich specjalnościach, jak naprawa sprzętu AGD, elektromechanika samochodowa, serwis urządzeń chłodniczych, grzewczych i elektronarzędzi. Doświadczony fachowiec, mający praktykę menedżerską, może założyć własną firmę – jest to dość powszechne zjawisko.
Według danych GUS za 2007 rok przeciętne wynagrodzenie osób zatrudnionych w tym zawodzie wynosiło 2660,00 zł. W zakładach rzemieślniczych płace naliczane są w zależności od umowy z właścicielem – akord lub płaca zasadnicza oraz świadczenia socjalne.

TECHNIK MECHANIK LOTNICZY (ZSTIL)

Technik mechanik lotniczy może być zatrudniony w:
• zakładach projektowych i produkcyjnych przemysłu lotniczego:
o bezpośrednio w produkcji lub remoncie
o przy opracowaniach konstrukcyjnych i technologicznych płatowca, zespołów napędowych i ich podzespołów lub przy opracowaniach konstrukcyjnych i technologicznych ich regeneracji i napraw,
o przy obsłudze stanowisk pomiarowych i badawczych,
o przy projektowaniu narzędzi i wyposażenia oraz opracowywaniu dokumentacji ich regeneracji i napraw,
o w służbach planistycznych i zaopatrzeniowych;
• służbach technicznych lotnictwa wojskowego oraz organizacjach obsługowych lotnictwa cywilnego:
o przy bezpośredniej obsłudze i naprawach sprzętu lotniczego jako wykonawca lub licencjonowany personel poświadczający kategorii A lub B1,
o przy opracowaniach konstrukcyjnych i technologicznych napraw płatowca oraz podzespołów statków powietrznych,
o przy obsłudze i naprawach narzędzi i wyposażenia,
o przy obsłudze dokmentacji technicznej,
o w służbach zapewnienia jakości,
o w służbach planistycznych i zaopatrzeniowych.

Technik mechanik lotniczy jest przygotowany do wykonywania następujących typowych zadań zawodowych:
o czytania i wykonywania rysunków technicznych elementów konstrukcji, podzespołów i części statków powietrznych,
o projektowania prostych podzespołów i części oraz projektowania procesów regeneracyjnych podzespołów i części statków powietrznych,
o wykonywania i dokumentowania modyfikacji i napraw statków powietrznych zgodnie z obowiązującą w tym zakresie dokumentacją techniczną,
o posługiwania się właściwymi narzędziami i sprzętem naziemnej obsługi statków powietrznych i oceny ich przydatności do użytkowania,
o samodzielnego opracowywania prostej dokumentacji technicznej i planistycznej procesów obsługowo- naprawczych statków powietrznych i ich podzespołów,
o kontrolowania  przestrzegania przepisów prawa lotniczego,
Technik mechanik lotniczy samodzielnie wykonuje powierzone mu zadania, wspomaga pracę inżynierów, a w bezpośredniej produkcji, obsłudze i remoncie także nadzoruje pracę robotników.

Kształcenie w zawodzie technik mechanik lotniczy odbywa się zgodnie z:
• określonymi w przepisach JAR-66 wymaganiami dotyczącymi wiedzy podstawowej,
• określonymi w przepisie JAR-147 standardami prowadzenia nauczania i egzaminowania dla kandydatów na posiadaczy licencji JAR-66 kategorii B1.
Objaśnienia skrótów:
• JAR-66 Joint Aviation Requirements – Certyfying Staff Maintenance – wymagania JAA w zakresie kwalifikacji personelu poświadczajacego obsługę techniczną statków powietrznych wykonywaną w organizacjach JAR-145.
• JAR-145 Joint Aviation Requirements – Approved Maintenance Organizations – wymagania JAA w zakresie organizacji firm wykonujących obsługę techniczną statków powietrznych.
• JAR-147 Joint Aviation Requirements – Approved Maintenance Trainning/Egzamination – wymagania JAA w zakresie organizacji firm szkolących i egzaminujących personel poświadczający obsługę techniczną statków powietrznych.
• JAA Joint Aviation Authority – Zrzeszenie Władz Lotniczych – organizacja Władz  Lotniczych szeregu państw europejskich, której zadaniem jest ustalanie i egzekwowanie uzgodnionych standardów bezpieczeństwa w europejskim lotnictwie cywilnym oraz współpraca z Władzami lotniczymi USA i Kanady w zakresie unifikacji wymagań.

TECHNIK EKSPLOATACJI PORTÓW I TERMINALI (ZSTIL)

Opis zawodu:
Kształcenie w tym zawodzie ma na celu przygotowanie absolwentów do wykonywania zadań zawodowych w zakresie:
• magazynowania ładunków, w tym ponadgabarytowych, materiałów niebezpiecznych i żywych zwierząt w portach i terminalach;
• obsługiwania ładunków w portach i terminalach;
• obsługiwania środków transportu w portach morskich i rzecznych, terminalach samochodowych, kolejowych i lotniczych;
• sporządzania dokumentów związanych z przeładunkiem i magazynowaniem towarów;
• dobierania środków transportu i urządzeń przeładunkowych do obsługi portów i terminali;
• dobierania opakowań jednostkowych i transportowych oraz prowadzenia gospodarki opakowaniami i kontenerami;
• obsługiwania zintegrowanych systemów informatycznych stosowanych w organizacji pracy portów i terminali;
• rozpatrywania reklamacji dotyczących obsługi ładunków lub osób w portachi terminalach;
• obliczania kosztów przeładunku, magazynowania towarów i obsługi pasażerów;
• organizowania prac związanych z eksploatacją środków transportu i obsługą podróżnych w portach i terminalach;

Możliwości zatrudnienia:
Technik eksploatacji portów i terminali należy do zawodów usługowych. Absolwent może podjąć pracę w:
 terminalach lotniczych, samochodowych i kolejowych;
 przedsiębiorstwach spedycyjnych, transportowych, lotniczych i kolejowych,;
 agencjach obsługi portów rzecznych, morskich i lotniczych;
 portach morskich i rzecznych.

TECHNIK TRANSPORTU KOLEJOWEGO (ZSTIL)

Opis zawodu:
W trakcie nauki zdobywa się wiedzę na temat:
- budowy środków transportu szynowego, maszyn elektrycznych, automatyki i informatyki
- procesów technologicznych z zakresu organizowania i prowadzenia ruchu
- środków technicznych eksploatowanych w transporcie szynowym (w tym na kolei)
- urządzeń informatycznych
- urządzeń łączności
- znajomości marketingu, akwizycji i sprzedaży usług
- prowadzenia ruchu pociągów oraz czynności na każdym stanowisku pracy stacji
- prowadzenia analiz ekonomicznych

Możliwości zatrudnienia:
Absolwent technikum w zawodzie technik transportu kolejowego ma możliwość podjęcia pracy na kolei i w innych przedsiębiorstwach komunikacyjnych.

wymagania fizyczne i zdrowotne
Na bocznicy obowiązują przepisy PKP, które dotyczą także przyjęcia do pracy. Uprawniony lekarz określa ogólny stan zdrowia, kategorię słuchu i kategorię wzroku, które musi mieć kandydat na stanowisko technika transportu kolejowego (najlepiej mieć I kategorię zdrowia). Przeciwwskazaniami do zatrudnienia jest praktycznie każde schorzenie i nawet braki w uzębieniu.

TECHNIK SPEDYTOR (ZSTIL)

Opis zawodu:
Głównym celem pracy spedytora jest organizacja transportu ładunków, czyli kojarzenie ładunków do przewozu z wolnymi środkami transportowymi. Można powiedzieć, że głównym zadaniem spedytora jest pełna logistyczna obsługa klienta. Do obowiązków spedytora należy również przygotowanie dokumentów transportowych dla kierowców oraz dla klienta. Do dokumentów transportowych zaliczają się listy przewozowe, dokumenty załadunku oraz inne dokumenty wyznaczone przez klienta, np. kwity wagowe lub specyfikacje.
W zawodzie spedytora można wyróżnić kilka specjalizacji: spedytora lądowego, morskiego i lotniczego. Wszyscy spedytorzy obsługują klientów w zakresie eksportu, importu i tranzytu towarów. To, co różni ich pracę, to rodzaj środka transportu, którym są przewożone ładunki.

MOŻLIWOŚCI ZATRUDNIENIA
Technik spedytor należy do zawodów usługowych i może być zatrudniony w przedsiębiorstwach spedycyjnych, transportowych i lotniczych oraz przedsiębiorstwach transportu kolejowego, między innymi na następujących stanowiskach:

• Specjalista ds. spedycji krajowej i międzynarodowej
• Spedytor (krajowy, międzynarodowy, morski, lotniczy, drobnicowy, całopojazdowy)
• Sprzedawca usług spedycyjnych
• Referent spedycyjny
• Kierownik punktu ładunkowego
• Dyspozytor ładunkowy
• Organizator przewozów
• Taksator
• Specjalista ekspedytor ds. obsługi punktu eksploatacji.

PŁACE
Jeśli chodzi o wynagrodzenie spedytora, to zauważyć tu można dużą rozbieżność. Najmniejsze wynagrodzenie otrzyma spedytor stażysta – przykładowo jego pensja może wynosić ok. 1200 zł netto. Pracownicy z większym doświadczeniem, ale też z większymi kwalifikacjami (ukończone kursy, studia, znajomość języków obcych itd.) mogą liczyć na wyższe wynagrodzenie. Tak więc wysokość pensji będzie zależna od stażu i kwalifikacji, ale tak naprawdę, to pracodawca/właściciel firmy decyduje w tej sprawie. Dlatego są firmy, w których spedytorzy zarobią ok. 1800 zł netto, a są też takie, w których pracownicy otrzymają 6.000 – 7.000 zł netto.

WYMAGANIA FIZYCZNE I ZDROWOTNE
Spedytor powinien mieć dobry słuch i sprawny aparat mowy, gdyż często rozmawia przez telefon lub osobiście z klientami i ze współpracownikami. Potrzebny jest też dobry wzrok (choć jest możliwość noszenia szkieł korekcyjnych), gdyż spedytor wiele czasu spędza przy komputerze. Praca spedytora zaliczana jest do lekkich, gdyż nie jest związana z wysiłkiem fizycznym.

WYMAGANIA PSYCHOLOGICZNE
W związku z bardzo częstym kontaktem z ludźmi, spedytor powinien wykazywać się umiejętnością nawiązywania i utrzymywania kontaktów oraz zdolnością przekonywania i negocjacji, co jest szczególnie ważne w trakcie pozyskiwania klientów dla firmy. Wiąże się z tym łatwość wypowiadania się w mowie i piśmie, gdyż w trakcie rozmów osobistych i telefonicznych lub w czasie wymiany informacji drogą elektroniczną, potrzebne jest szybkie i poprawne formułowanie myśli, zwłaszcza, gdy sprawa jest pilna i trzeba natychmiast interweniować. Ponadto konieczna jest umiejętność pracy w szybkim tempie, podejmowania szybkich i trafnych decyzji, łatwość przerzucania się z jednej czynności na drugą oraz inicjatywność, wyrażająca się w samodzielnym podejmowaniu działań, bez czekania na polecenia przełożonego. Pomocna przy tym będzie kreatywność, która pomoże dostrzec nietypowe rozwiązania danego problemu, np. w sytuacji, gdy wynikną problemy podczas realizowania transportu, a nie będzie możliwości konsultacji (telefony w nocy).
Przy tak szybkim tempie wykonywanych czynności i pracy związanej z kontaktem z ludźmi, spedytora powinna cechować odporność emocjonalna i samokontrola, które w chwilach napięcia pomogą zapanować nad własnymi emocjami.
Aby zapanować nad wieloma obowiązkami (równocześnie może być realizowanych kilka umów), bardzo ważna jest dobra organizacja pracy i skrupulatność w wypełnianiu dokumentów.

TECHNIK TECHNOLOGII SZKŁA (ZSPISU)
     
Opis zawodu:
Celem pracy technika technologii szkła jest nadzór i kontrola przestrzegania regulaminów i instrukcji technologicznych przez pracowników wykonujących operacje jednostkowe w procesie produkcyjnym.
Zakres zadań technika jest uzależniony od szeregu czynników do których przede wszystkim można zaliczyć: rodzaj produkcji (co się produkuje), stosowaną technologię (od niej zależy bowiem rodzaj stanowisk roboczych i ich usytuowanie względem siebie) stopień mechanizacji i automatyzacji (im wyższy stopień mechanizacji i automatyzacji tym mniej stanowisk roboczych), wielkości zakładu (w małym zakładzie zakres pracy technika jest często szerszy, łączy funkcje dwóch stanowisk pracy, w zakładzie dużym - większy podział pracy, wyższa specjalizacja), rodzaj przedsiębiorstwa (czy jest wydobywczo-przetwórcze a więc czy eksploatuje kopalnię odkrywkową, czy jest zakładem przetwórczym). Z tego względu zostaną przedstawione ogólnie sformułowane zadania, które mogą dotyczyć technika niezależnie od wyżej podanych czynników.
Pracujący w tym zawodzie musi organizować pracę podległych mu pracowników. Praca ta w zależności od typu produkcji (jednostkowej, seryjnej czy masowej) jest stała lub zmienna. Jeśli produkcja jest masowa stanowiska pracy wykonują stale powtarzające się operacje, a jeśli seryjna czy jednostkowa operacje są zmienne w zależności od częstości przechodzenia na produkcje innych asortymentów. Zmienność wykonywanej pracy jest również uzależniona od zmiany technologii produkcji lub jej mechanizacji czy automatyzacji albo od występujących zakłóceń produkcyjnych. Technolog również kieruje i nadzoruje pracą podległych pracowników wykonujących operacje jednostkowe. Realizuje to zadanie doglądając poszczególnych stanowisk rozmieszczonych zarówno w halach produkcyjnych jak i na wolnym powietrzu. (dotyczy to przede wszystkim ceramiki budowlanej). Związane są one z wykonywaniem operacji (jak wydobywanie, składanie, uszlachetnianie) ich przerobu, formowania, suszenia, wypalania, szkliwienia (ceramika), topienia i odprężania (szkło), zdobienia, malowania, szlifowania, rzeźbienia a także sortowania.
W małych zakładach zakres pracy technika jest większy i nie dotyczy jednej operacji (np. zdobienia) lecz kilku lub całego procesu produkcyjnego na jednej zmianie. technik sprawdza zgodność pracy maszyn i urządzeń oraz wykonywanych czynności z instrukcjami technicznymi i technologicznymi, a także pilnuje przestrzegania przez pracowników przepisów bhp i p. pożarowych. Udziela swoim pracownikom wyjaśnień związanych z powierzonymi im zadaniami Z każdym stanowiskiem pracy związana jest dokumentacja, którą technik jest obowiązany prowadzić.
Technik pracuje w laboratorium lub w kontroli jakości gdzie zajmuje się pobieraniem próbek surowców, półfabrykatów i wyrobów gotowych, które następnie poddaje badaniom fizyko-chemicznym. Do obowiązków technika, gdy pełni funkcje kierownicze należy załatwianie wszelkich spraw związanych z przyjmowaniem, zwalnianiem, przeszeregowywaniem, a także nagradzaniem i karaniem pracowników.
wymagania fizyczne i zdrowotne
Obciążenie fizyczne pracą technika technologii szkła i ceramiki jest zaliczane do pracy lekkiej a jedynie w przypadku stanowiska pracy w kontroli jakości do pracy średnio ciężkiej i to przede wszystkim w ceramice budowlanej, sanitarnej, szkle budowlanym (ze względu na ciężar kontrolowanych wyrobów). Technik powinien się wykazywać ogólną wydolnością fizyczną, a także sprawnością układu ruchu ze względu na to, że większą część dania pracy poświęca na obchodzeniu i kontroli poszczególnych stanowisk pracy. Sprawność narządów równowagi jest nieodzowna ze względu na wizytowanie kopalni odkrywkowych, przemieszczanie się wśród pracujących maszyn i urządzeń.
WYMAGANIA FIZYCZNE I ZDROWOTNE: duża sprawność narządu wzroku, słuchu, zmysłu, węchu, dotyku czy smaku jest potrzebna technikowi w przypadku wykonywania funkcji w kontroli jakości i laboratoriach zakładowych.